T.C.
YARGITAY
1. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2020/2428
KARAR NO : 2021/4390
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
Y A R G I T A Y İ L A M I
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil, tenkis davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine karar verilmiş, davacının istinafı üzerine, Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince; 6100 Sayılı HMK'nun 353/1-a-6 maddesi gereğince hükmün ortadan kaldırılmasına, eksikliklerin giderilerek daire kararına uygun şekilde yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmiş, mahkemece, murisinin davaya konu taşınmazı davalıya tapu dairesinde bağışlama işlemi ile yaptığı, bilirkişi raporu doğrultusunda davacının saklı payının ihlal edilmediği ve denkleştirme koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle davanın reddine dair kararın Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince taraf teşkili sağlanmadan karar verildiği gerekçesiyle kaldırılması sonucu mahkemece usuli eksiklik tamamlanarak yeniden davanın reddine karar verilmiş, davacı vekilinin istinafı üzerine, Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince; yerel mahkeme kararının hukuka uygun olduğu gerekçesiyle istinaf başvurusunun 6100 Sayılı HMK.nun 353/1-b-1 bendi uyarınca esastan reddine ilişkin olarak verilen karar, davacı Mustafa E. vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi Hüseyin Sert'in raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
-KARAR-
Dava, muris muvaazası hukuksal sebebine dayalı tapu iptal ve tescil olmadığı takdirde, tenkis, olmadığı takdirde mirasta denkleştirme isteğine ilişkindir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; mirasbırakanın dava konusu taşınmazları bağış yolu ile davalıya temlik ettiği, bu tür temliklerin, 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı kapsamında bulunmadığı için tapu iptal ve tescil isteğinin, yine temlikin davacı tarafından ilk devir tarihinden itibaren bilindiği gözetilerek tenkis isteğinin hak düşürücü süre nedeniyle reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik yoktur. Davacının bu yönlere değinen yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddine.
Davacının öteki temyiz itirazlarına gelince;
Bilindiği üzere 4721 sayılı TMK’nın 669. maddesinde; "Yasal mirasçılar, mirasbırakandan miras paylarına mahsuben elde ettikleri sağlararası karşılıksız kazandırmaları, denkleştirmeyi sağlamak için terekeye geri vermekle birbirlerine karşı yükümlüdürler." düzenlemesine yer verilmiştir.
Somut olayda; mirasbırakan tarafından temlik, bağış suretiyle yapıldığına göre bu kazandırmaların miras payına mahsuben verilmediği ve mirasbırakanın kendisini iadeden muaf tuttuğunu ispat yükü davalı tarafa aittir. Ne var ki, mahkemece anılan husus gözardı edilerek ispat yükü davacıda sayılmak suretiyle yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olmuştur.
Hal böyle olunca; davacının terditli talebi olan mirasta denkleştirme isteği hususunda TMK'nın 669 vd. maddeleri uyarınca gerekli araştırma ve inceleme yapılarak sonucuna uygun karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeyle yetinilerek yazılı şekilde karar verilmesi isabetsizdir.
Davacının temyiz itirazlarının bu gerekçeyle kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 373/1. maddesi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı nedenlerden dolayı 6100 sayılı HMK’nın 371/1-a maddesi uyarınca BOZULMASINA, dosyayı kararı veren Kocaeli 2. Asliye Mahkemesine, kararın bir örneğinin Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 20/09/2021 tarihinde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
H. KAYA M. ÖZCAN R. ÜLGER T.T. GENÇ İ. AYSAL
İÇTİHAT YORUMU : “Sağlararası karşılıksız kazandırmanın ne zaman miras payına mahsuben yapıldığını, mirasbırakanın bu yöndeki irade açıklamasının belirleyeceği kabul edilmektedir. Ancak 669/2. maddede (ZGB Art. 626/2) sayılan kazandırmaların, bu yönde bir irade açıklaması aranmaksızın miras payına mahsuben yapılmış oldukları ve kanunen denkleştirmeye tâbi oldukları açıkça düzenlenmiştir. Bu şekilde kanunen denkleştirmeye tâbi olan bir kazandırmanın denkleştirmeden muaf olabilmesi için, mirasbırakanın bu yönde açık bir irade beyanının olması gerekir. O halde kendisine yapılan kazandırmanın denkleştirmeden muaf olduğunu iddia eden mirasçı, mirasbırakanın söz konusu kazandırmayı denkleştirmeden muaf tutmaya yönelik bir irade beyanının mevcut olduğunu ispat etmelidir. Maddeden anlaşıldığı üzere, bu hüküm, diğer mirasçıları söz konusu kazandırmanın miras payına mahsuben yapılmış bir kazandırma olduğunu ispatlamaktan kurtarmaktadır. Burada kazandırmayı alan mirasçı aksini ispatla yükümlüdür.” (TURAN BAŞARA, Gamze, Miras Hukukunda Denkleştirme, Ankara, 2013, s. 60, 61)
