T.C.
Y A R G I T A Y
2. Hukuk Dairesi
ESAS NO: KARAR NO:
2019/8398 2020/2785
TÜRK MİLLETİ ADINA
Y A R G I T A Y İ L A M I
DAVA TÜRÜ : Evliliğin İptali
TEMYİZ EDEN : Davalı A.M.
Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davalı Azize M. tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
İlk derece mahkemesince 2003 yılında davalılar Mehmet M. ile Azize M. arasındaki evliliğin iptaline karar verilmiş, karar 05.05.2003 tarihinde kesinleştirilmiş, davalı Azize M. tarafından 01.06.2018 tarihli dilekçe ile davadan haberdar olmadığını da belirterek yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunulmuş, ilk derece mahkemesince 24.09.2018 tarihli ek karar ile davalının yargılamanın yenilenmesi talebinin gerekli harç ve giderleri yatırılmadığı gerekçesi ile usulden reddine karar verilmiş, ek kararın temyizi üzerine Dairemizin 16.01.2019 tarih, 2018/8003 esas ve 2019/233 karar sayılı ilamı ile kararın 20.07.2016 tarihinden sonra verildiği, istinaf incelemesine tabi olduğu gerekçesiyle dosyanın mahalli mahkemesine iadesine karar verilmiş, bunun üzerine Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesinin 15.11.2019 tarih 2019/761 Esas 2019/1915 Karar sayılı ilamı ile ek kararın kaldırılmasına karar verilmiş, talepte bulunanın dilekçesinin yargılamanın yenilenmesi talebi değil temyiz mahiyetinde olduğu, ilk derece mahkemesince 2003 yılında verilen kararın temyiz incelemesine tabi olduğu gerekçesi ile dosyanın Yargıtay'a gönderilmesi için ilk derece mahkemesine iadesine karar verilmiş, ilk derece mahkemesince de dosya Dairemize gönderilmiştir.
Yargılamanın iadesi, kesin olarak verilen veya kesinleşmiş olan hükümlere karşı istenebilir (HMK m. 374/1). Kanun yolu denetimi açık ve henüz kesinleşmemiş olan kararlara karşı yargılamanın yenilenmesi istenemez. Çünkü kanun yolu açık ve kesinleşmemiş olan hükümdeki ağır yargılama hatalarının, kanun yolu denetimi ile giderilmesi olanağı mevcuttur. Bu bakımdan yargılamanın iadesi yolu, kesinleşmiş olan hükümlere karşı başvurulan istisnai ve olağanüstü bir yoldur.
Dosyanın yapılan incelemesinde davalı Azize M.'e gerekçeli kararın ilanen tebligat yoluyla tebliğ edildiği anlaşılmaktadır. İlanen tebligatta tebliğ olunacak evrak ve ilan sureti, tebliği çıkaran merciin herkesin kolayca görebileceği bir yerine de asılır. (Teb. K. m. 29) Mahkemece gerekçeli karar davalı Azize M.'e ilanen tebligat yolu ile yapılmış ise de, karar tebliğinde Tebligat Kanunu'nun 29/1-2b hükmü uyarınca divanhanede ilan yapılması gereği yerine getirilmediğinden ilanen tebligat usulüne aykırı olup, geçersizdir. Bu durumda gerekçeli kararın davalı kadına tebliği usulsüz olup, kararın bu şekilde 05.05.2003 tarihinde usulsüz olarak kesinleştirildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda evliliğin iptali kararının henüz kesinleşmediği, davalı kadının dilekçesinin de temyiz dilekçesi niteliğinde olduğunun kabulü gerekir.
İlk derece mahkemesi kararının esasına ilişkin incelemede ise;
Davalı kadına dava dilekçesi ve duruşma günü ilanen tebligat yolu ile bildirilmiştir. Ancak mahkemece yeterli adres araştırması yapılmadığı gibi Tebligat Kanunu'nun 29/1-2b hükmü uyarınca divanhanede ilan yapılması gereği yerine getirilmediğinden tebligat usule aykırı olup geçersizdir. Bu durumda, davalı kadının savunma hakkı kısıtlanmıştır (Yargıtay HGK 17.12.2014 tarih, 2013/1372 Esas-2014/1065 Karar). O halde, mahkemece yapılacak iş; davalıya usulüne uygun şekilde dava dilekçesinin tebliği, cevap dilekçesi sunma hakkı tanınması, dilekçelerin karşılıklı verilmesi aşaması tamamlandıktan sonra ön inceleme duruşma gününün tebliği, bundan sonra tarafların iddia ve savunmaları çerçevesinde anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususların tespiti (HMK m. 140), taraflarca üzerinde anlaşılamayan ve uyuşmazlığın çözümünde etkili olabilecek çekişmeli vakıalar için usulüne uygun şekilde delil gösterildiği takdirde tahkikat aşamasına geçilerek gösterilen delillerin toplanması ile bir sonuca ulaşmaktan ibarettir. Açıklanan bu hususlara riayet edilmeksizin yazılı şekilde davanın esası hakkında hüküm kurulması, davalının hukuki dinlenilme hakkına (HMK m. 27) aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda gösterilen sebeple BOZULMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde yatırana geri verilmesine, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi. 09.06.2020 (Salı)
Başkan Üye Üye Üye Üye
Ömer Uğur Gençcan Çetin Durak M. Kasım Çetin Harun Can Erdem Şimşek
