T.C.
YARGITAY
1. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/1921
KARAR NO : 2021/6564
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
Y A R G I T A Y İ L A M I
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, Yerel Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, davalı vekilinin istinafı üzerine, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun, 6100 sayılı HMK'nın 353/1.b.1 maddesi gereğince esastan reddine ilişkin olarak verilen karar davalı vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi Göksel Kasırga'nın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
-KARAR-
Dava, vekalet görevinin kötüye kullanılması hukuki nedenine dayalı tapu iptali-tescil, olmazsa tazminat isteğine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, davanın kabulüne karar verilmiş, davalı vekilinin istinafı üzerine, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun, 6100 sayılı HMK'nın 353/1.b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
Dosya içeriğinden, çekişme konusu taşınmazın Sakarya ili Akyazı ilçesinde bulunduğu sabittir.
Bilindiği üzere, 6100 sayılı HMK'nın 12/1. maddesi uyarınca taşınmazın aynı ile ilgili davaların taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde çözüme kavuşturulması gerekeceği tartışmasızdır. Anılan yetki kuralı kesin ve kamu düzeniyle ilgili olup, davanın her aşamasında mahkemece re’sen (kendiliğinden) gözetilmesi gerekir.
Hal böyle olunca, davanın taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde görülebilmesi için yetkisizlik kararı verilmesi yerine, işin esası hakkında hüküm kurulması isabetsizdir.
Açıklanan nedenlerle davalının temyiz itirazının kabulü ile, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 371/1-a maddesi uyarınca İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 HMK'nın 371/1-a maddesi uyarınca BOZULMASINA, bozma nedenine göre sair yönler incelenmeksizin, dosyanın kararı veren İstanbul Anadolu 25. Asliye Hukuk Mahkemesine, kararın bir örneğinin İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesine gönderilmesine, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 08.11.2021 tarihinde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
H. KAYA N. B. KUŞÇUOĞLU Ö. KAKİLLİOĞLU İ. AYSAL F. DEMİR
İÇTİHAT YORUMU : “Olması gereken hukuk bakımından ise, kanımca, her bir olasılığa cevap olmak üzere, terditli davada yetkili mahkeme aslî talebe göre belirlenmelidir. Zira, daha dava açılırken aslî talebin reddedileceği belli değildir; aslî talep reddedilmeden (HMK m.111/2) fer'î talep incelenemeyecektir. Bu nedenle terditli talepler bakımından yetkili mahkeme asli talep için kanunen yetkili olan mahkeme olmalı, davalı fer'i talep bakımından yetki itirazında bulunamamak, fer'i talep bakımından kesin yetkinin söz konusu olması halinde hâkim re'sen yetkisizlik kararı vermemelidir. Aksi halde, yani fer'i talep bakımından yetkisizlik itirazı üzerine ya da kesin yetki halinde re'sen yetkisizlik kararı verilmesi halinde, ortada terditli davadan bahsedilemeyecek; fer'i talebe ilişkin dava yetkili mahkemede açılınca, bu talebi inceleyen mahkeme ya asli talebe ilişkin davayı bekletici mesele yapacaktır ya da kendisi incelemesini yapıp karar verecektir. İlk ihtimalde gereksiz yere davaların ayrı mahkemelerde uzamasına ve gereksiz masrafa sebep olunacak; ikinci ihtimalde ise, talepler bakımından çelişkili kararlar çıkabilecektir.
Dava devam ederken mahkeme aslî talebin reddi yönünde kanaat getirerek fer'î talebi incelemeye geçse ve davanın açıldığı mahkeme, fer'î talep bakımından kesin yetki kuralına göre belirlenen mahkeme olmasa dahi, yetkili kalmaya devam etmelidir. Bu durum hem perpetuatio fori ilkesinin hem de usul ekonomisinin gereğidir. Aksi halde terditli dava kurumunun faydası görülemez. Birçok yetki kuralının nihayetinde usul ekonomisine hizmet ettiği dikkate alınınca, terditli davanın da aynı ilkeye hizmet ettiği düşünülmeli ve sırf fer'î talep bakımından kesin yetkili olunmadığı için aslî talep reddedildikten sonra dava şartı eksikliğinden dolayı fer'î talep bakımından yetkisizlik kararı verilmemelidir.” (KARADEMİR AYDEMİR, Dilek, Medeni Usul Hukukunda Mahkemelerin Yetkisi, 2. Baskı, Ankara, 2019, s. 467)
