T.C.
YARGITAY
12. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2016/31001
KARAR NO : 2018/3566
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
Y A R G I T A Y İ L A M I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Nusaybin İcra Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 15/07/2015
NUMARASI : 2014/41 - 2015/34
DAVACILAR : BORÇLULAR : M. E. A.E.
DAVALI : ALACAKLI : V.A.
Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkikinin borçlular tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi Ummahan Yıldız tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Alacaklı tarafından kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla icra takibine başlandığı, örnek 10 numaralı ödeme emri tebliği üzerine borçluların icra mahkemesine başvurarak borca ve imzaya itiraz ettikleri görülmektedir.
Mahkemece incelemenin duruşmalı yapılmasına karar verildiği, muteriz borçluların 25.11.2014 günlü birinci celseye ilişkin görme engelli olduklarını, maddi imkansızlıkları sebebiyle duruşmaya katılamayacaklarını ve beyanlarının İzmir Mahkemeleri’nde alınması talebini içerir 17.11.2014 tarihli mazeret dilekçesi gönderdikleri; mahkemece, borçluların mazeretinin kabulüne duruşma gününün tebliğine karar verildiği, borçluların ikinci celseye ilişkin aynı talepleri içerir 19.01.2015 tarihli mazeret dilekçesi ibraz etmeleri üzerine mahkemece; ikinci celsede borçluların mazeretinin kabulüne duruşma gününün kalemden öğrenilmesine karar verildiği, üçüncü celseye borçluların katılmadığı, duruşmada hazır olan alacaklı vekilinin ise davayı takip etmeyeceğini beyan etmesi üzerine mahkemece HMK'nun 150. maddesi uyarınca dosyanın işlemden kaldırılmasına, bilahare davanın açılamamış sayılmasına karar verildiği anlaşılmıştır.
01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun “Tarafların Duruşmaya Gelmemesi, Sonuçları ve Davanın Açılmamış Sayılması” başlığını taşıyan 150. maddesinin 1. fıkrasında “Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflar, duruşmaya gelmedikleri veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri takdirde dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir.” hükmüne, 4. fıkrada “Dosyası işlemden kaldırılmış olan dava, işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde taraflardan birinin dilekçe ile başvurusu üzerine yenilenebilir.” hükmüne ve 5. fıkrada da “İşlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde yenilenmeyen davalar, sürenin dolduğu gün itibarıyla açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır.” hükmüne yer verilmiştir.
Davaya konu somut olayda; davacılar 19.01.2015 tarihli dilekçeyle mazeretli sayılmalarını talep etmişler, mahkemece 05.02.2015 tarihli ikinci celsede davacıların mazeretinin kabulüne karar verilerek duruşma günü 14.04.2015 tarihi olarak kararlaştırılmış, duruşma gününün kalemden öğrenilmesine karar verilmiştir. 14.04.2015 tarihli celsede ise, davacıların hazır olmadığı, davalı vekilinin de davayı takip etmeyeceğini belirttiği ifade edilerek, HMK'nun 150. maddesine istinaden dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilmiş, 15.07.2015 tarihinde üç ay içinde yenilenmeyen dosyada HMK’nun 150/5. maddesi gereği davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Hukuk Muhakemeleri Kanununun “hukuki dinlenilme” başlıklı 27’nci maddesi, T.C. Anayasası’nın hak arama hürriyetini düzenleyen 36’ncı maddesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin adil yargılanma hakkına ilişkin 6’ncı maddesi nazara alındığında davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler. Yargılama ile ilgili bilgi sahibi olunmasını, açıklama ve ispat hakkını mahkemenin açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini içeren bu hakkın ve yargılamanın aleniliği ilkelerinin gerçekleşmesinin en önemli aracı duruşma yapılmasıdır. Duruşma günü celseye katılma imkanı olmayan taraf buna ilişkin mazeretini bildirip, belgeleyerek, bildirim giderlerini de yatırarak duruşmanın ertelenmesini isteme olanağına sahiptir. O halde, HMK’nun 150. maddesi kapsamında duruşma tayin edilerek, usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflardan yalnız biri duruşmaya katılırsa gelmeyen tarafın geçerli mazeret gönderip göndermediği, gerekli masrafın karşılanıp karşılanmadığı incelenerek; gelen tarafın bu mazeret dilekçesine karşı beyanına göre, dosyanın işlemden kaldırılmasına ya da kaldırılmamasına karar verilecektir. Ne var ki, anılan hususların uygulanabilmesi için, her şeyden önce tarafların usulüne uygun davet edilmiş olmaları gerekmektedir.
6100 sayılı HMK'nın uygulama alanını, adli yargı ilk derece hukuk mahkemeleri ve bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinde tutulacak kayıtlar ile yazı işleri hizmetlerinin yürütülmesi ve bu işlemlerde UYAP'ın kullanılmasına dair usul ve esasları düzenlemek amacıyla çıkartılan Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yönetmeliğinin 52. maddesi gereğince tebligat işlemleri 7201 sayılı Tebligat Kanunu ile Tebligat Kanunu uyarınca çıkarılan yönetmeliklere göre fiziki ya da elektronik ortamda yapılacaktır. Elektronik tebligat usulünün düzenlendiği Tebligat Kanunu'nun 7/A maddesindeki düzenleme ve Elektronik Tebligat Yönetmeliği hükümleri de dâhil olmak üzere, Tebligat Kanunu ve çıkarılan Tebligat yönetmeliği hükümleri incelendiğinde; duruşma gününün kalemden öğrenilmesi usulünün uygulanabileceğine yönelik bir düzenlemeye yer verilmediği görülmektedir. O halde taraflarca sunulmuş olan mazeret dilekçesinde duruşma gününün sistemden öğrenileceğine dair bir talep olsa dahi mahkemece bu yönde bir karar verilemez.
Taraflarca bildirilen mazereti kabul edip-etmemek mahkemenin takdirinde olan bir konudur, eğer mazeret kabul edilmiş ise taraflara usulünce duruşma günü tebliği zorunludur. Hal böyle olunca, 05.02.2015 tarihli celsede mahkemece borçluların mazeretinin kabulüne karar verildiğinden, dosyadaki gider avansı ile borçlulara duruşma günü tebliği ile yargılamaya devam edilmesi gerekirken, duruşma gününden haberdar edilmeyen borçlular son celsede duruşmaya katılmadıklarından HMK’nun 150. maddesi gereği dosyanın işlemden kaldırılması şeklinde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ : Borçluların temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK'nun 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 25/04/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
A. TUNCAL Y. Z. AKSOY B. AZİZAĞAOĞLU G. HEYBET H. CAN
BİLGİ : Bu konuda hakkındaki Yargıtay 10. Hukuk Dairesi'nin 24 Ocak 2017 tarihli ve Yargıtay 20. Hukuk Dairesi'nin 14 Şubat 2017 tarihli kararı için bkz.
Bu konuda hakkındaki Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 17 Ocak 2018 tarihli kararı için bkz.
