T.C.
YARGITAY
7. HUKUK DAİRESİ
Esas No : 2022/1242
Karar No : 2023/2299
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
Y A R G I T A Y İ L Â M I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
TARİHİ : 20.01.2022
SAYISI : 2022/62 E., 2022/126 K.
Taraflar arasındaki mirasın hükmen reddi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı SGK vekili ve davalı Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı SGK vekili ve davalı Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; müvekkillerinden Rahşan Y. ve Cengiz B.'nin babası, diğer davacı Selma B.'nin eşi Turan B.'nin 21.07.2012 tarihinde vefat ettiğini, müvekkilleri hakkında Sosyal Güvenlik Kurumu İlkadım Sosyal Güvenlik Merkezi ve Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı 19 Mayıs Veri Müdürlüğü tarafından müteveffa Turan B.'nin borçları sebebiyle icra takibi başlatıldığını ve ödeme emirleri tebliğ edildiğini, söz konusu ödeme emirlerine karşı mirasın hükmen reddini bildirir dilekçeler verildiğini, Turan B.'nin vefatından önce işlettiği işyerinin Turan B.'nin diğer çocuğu Ali B. tarafından işletilmeye devam edildiğini, müvekkillerinin Turan B.'nin mirasını hiçbir şekilde kabul etmediklerini, kabul anlamına gelecek kazanımlarda elde etmediklerini, müvekkillerinin murisin işyeri ve muris adına kayıtlı aracı kabul etmeden diğer mirasçı Ali B.'ye bedelsiz olarak tescil edilmesi için feragatname verdiklerini, murisin borcu karşılayacak aktif malvarlığı olmadığını, borçlarının vefat tarihindeki malvarlığından çok daha fazla olduğununu dolayısıyla terekenin borca batık olduğunu belirterek terekenin borca batık olduğunun tespiti ile mirasın hükmen reddi taleplerinin kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde özetle; murisin terekesinin borca batık olmadığını, malvarlığı araştırmasında muris Turan B.'nin üzerine kayıtlı 06 KP 7.8 plakalı 2009 model Ford Kamyonet ile kıst dönem işletme hesap özetinde yer alan 43.977,00 TL ticari karı olduğunun tespit edildiğini, murisin 19 Mayıs Vergi Dairesi Müdürlüğüne ödenmesi gereken kamu borçlarının bulunduğunu, dava dilekçesinde iddia edildiği gibi murisin Zafer Vergi Dairesi Müdürlüğüne herhangi bir vergi borcu bulunmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
2. Davalı SGK vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın süre yönünden reddinin gerektiğini, yasal süre içinde mirası reddetmeyen mirasçının mirası kayıtsız şartsız kazanmış olacağını, mahkemenin mirasın hükmen reddine karar verilebilmesinin şartlarının oluşup oluşmadığını incelemesi gerektiğini, herhangi bir intikal yapılmış ise mirası kabul etmiş sayılacaklarını bu durumda mirasın hükmen reddi talebinde bulunamayacaklarını belirterek söz konusu davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile murisin vefat tarihi itibariyle yapılan mal varlığı araştırmasında aktif malvarlığının bulunmadığı, buna karşılık murisin Sosyal Güvenlik Kurumu'na 53.388,20 TL, 19 Mayıs Vergi Dairesi'ne 69.919,91 TL olmak üzere toplam 123.308,11 TL borcunun bulunduğu, davacılarında murisin terekesini sahiplendiğini gösterir bir davranışları bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı SGK vekili ve davalı Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı SGK vekili istinaf dilekçesinde; İlk Derece Mahkemesince eksik incelemeyle karar verildiğini belirterek hükmün kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı vekili istinaf dilekçesinde; murisin terekesinin borca batık olmadığını, malvarlığı araştırmasında muris Turan B.'nin üzerine kayıtlı 06 KP 7.8 plakalı 2009 model Ford Kamyonet ile kıst dönem işletme hesap özetinde yer alan 43.977,00 TL ticari karı olduğunun tespit edildiğini, murisin 19 Mayıs Vergi Dairesi Müdürlüğüne ödenmesi gereken kamu borçlarının bulunduğunu, dava dilekçesinde iddia edildiği gibi murisin Zafer Vergi Dairesi Müdürlüğüne herhangi bir vergi borcu bulunmadığını belirterek hükmün kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353/1-b-1 inci bendi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı SGK vekili ve davalı Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı SGK vekili ve davalı Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı vekili istinaf başvuru dilekçelerinde ileri sürdükleri nedenler ile bölge adliye mahkemesi kararını temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, mirasın hükmen reddi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Uyuşmazlık çözümünde; mirasın hükmen reddi talebine ilişkin olarak Türk Medeni Kanunu'nun 605/2 ve 610 uncu maddesi esas alınmıştır.
3. Değerlendirme
1. Ölüm tarihinde miras bırakanın ödemeden aczi açıkça belli veya resmen tespit edilmiş ise miras reddedilmiş sayılır (TMK m. 605/2). Mirasçılar Türk Medeni Kanunu'nun 610 uncu maddesinde yazılı aykırılık da bulunmadıkça yani zımnen mirası kabul etmiş duruma düşmüş olmadıkça her zaman murisin ödemeden aczinin tespitini isteyebilir. Türk Medeni Kanunu'nun 606 ncı maddesinde belirtilen süre bu davada uygulanmaz.
2. Miras bırakanın ödemeden aczi ölüm tarihine göre belirlenir. Ölüm tarihi itibariyle, miras bırakanın tüm malvarlığı terekenin aktifini, tüm borçları ise terekenin pasifini oluşturur. Terekenin pasifinin aktifinden fazla olması; terekenin ödemeden aczini ve dolayısıyla da terekenin borca batık olduğunu gösterir. Ancak, tereke borca batık olmasına rağmen Türk Medeni Kanunu'nun 610/2 nci maddesinde açıklandığı şekilde tereke işlemlerine karışan, tereke mallarını gizleyen veya kendine maleden mirasçı, mirası reddedemez.
3. Terekenin borca batık olup olmadığı, murisin malvarlığı bulunup bulunmadığının usulüne uygun olarak bankalar, trafik tescil müdürlüğü, vergi daireleri, belediyeler ve tapu müdürlüğü vb. kurum ve kuruluşlardan sorulması, murisin alacak ve borçları zabıta marifetiyle de araştırılarak aktif malvarlığı ile takibe konu borç miktarı göz önünde tutularak aktif ve pasifinin tereddüde neden olmayacak şekilde belirlenmesi gerekmektedir.
4. Mahkemece davanın niteliği gereği davalı-alacaklının, murisin terekesinin borca batık olduğunu bilmediği, bilmesinin mümkün olmadığı, yapılan yargılama sonrasında terekenin borca batık olup olmadığına karar verildiği göz önünde bulundurularak yargılama gideri ve harçtan davalının değil davacıların sorumlu tutulması, davacılar lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi gerekir.
5. Dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden, davacıların Samsun 2. Noterliği'nin 01.08.2012 tarihli 17293 sayılı feragatnamesiyle murisin ölümüyle kendilerine intikal eden A.D. Doğrama ünvanlı işyerinin işletme hakkı üzerindeki, Samsun 2. Noterliği'nin 01.08.2012 tarihli 17294 sayılı feragatnamesiyle de murisin ölümüyle kendilerine intikal eden 06 KP 7.8 plakalı kamyonetteki bilcümle miras hak ve hisselerinin tamamını mirasçı Ali B.'ye feragat ettikleri anlaşılmaktadır. Davacıların bu devrilerle tereke işlemlerine karıştığı ve TMK'nın 610 uncu maddesinin 2 nci fıkrası gereğince mirası reddedemeyecekleri gözetilmeden karar verilmesi doğru görülmemiş bu sebeple hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan harcın istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
Hikmet Onat Suna Türe Gülfem Saygılı Mustafa Erol Necmi Apaydın
