T.C.
YARGITAY
12. HUKUK DAİRESİ
Esas No : 2022/13011
Karar No : 2023/790
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
Y A R G I T A Y İ L Â M I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesi
TARİHİ : 07.10.2022
SAYISI : 2022/1625 E., 2022/2895 K.
Taraflar arasındaki meskeniyet şikayetinden dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince şikayetin reddine karar verilmiştir.
Kararın şikayet eden-borçlu vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı şikayet eden-borçlu vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi Ayşe Karakoç Karaibrahim tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkiline ait taşınmaza haciz konulduğunu, müvekkilinin tarafına gönderilen 103 davet kağıdı ile haczi öğrendiğini, hacze konu evden başka herhangi bir evi mevcut olmayıp, ailesi ile beraber halen aynı evde ikamet ettiğini beyanla meskeniyet şikayetinin kabul edilerek haczin kaldırılmasını talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde;
1) Şikayetin süresinde olmadığını; meskeniyet iddiasının 7 günlük yasal süre içerisinde yapılmadığını, taşınmaza kıymet takdiri için 24.02.2021 tarihinde bilirkişilerin bulunduğu heyet tarafından keşfe gidildiğini ve borçlunun böylelikle haciz öğrendiğini, öğrenme tarihinin 103 davetiyesinin tebliğ tarihi değil, kıymet takdiri için yapılan keşif tarihi olduğunu,
2) Taşınmaz üzerinde Garanti Bankası lehine ipotek mevcut olduğunu, bu nedenle meskeniyet iddiasının reddi gerektiğini,
3) Kabul anlamına gelmemekle birlikte şikayete konu taşınmazın davacı-borçlu için haline münasip ev olmaktan ziyade lüks bir ev olduğunu beyanla öncelikle şikayetin süreden reddi, aksi halde şikayetin esastan reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 20.10.2021 tarihli celsede mahallinde keşif yapılmasına karar verilerek takdir edilen keşif ve bilirkişi ücretinin 2 haftalık kesin süre içerisinde davacı tarafça yatırılmasına karar verildiğini, belirtilen kesin süre içerisinde bilirkişi ücretinin davacı tarafça yatırılmadığını, ispat yükü altında bulunan davacının verilen kesin süre içerisinde bilirkişi ücretini yatırmayarak keşif delilinden vazgeçmiş sayılması gerektiğini, meskeniyet incelenmesinin hukuki bilgi dışında keşif gerektiği, keşif yapılmaksızın taşınmazın ve haline münesip ev değerinin saptanamayacağı, mevcut delil durumuna göre meskeniyet şikayeti ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde şikayet eden-borçlu vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Mahkemece keşif ücreti yatırılmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmişse de müvekkilinin icra takibinin alacaklısı ve aynı icra dosyasında borçlu sıfatına haiz şahıslar tarafından dolandırıldığını, bu hususta Gaziosmanpaşa CBS'ye başvuruda bulunduklarını, müvekkilin yalnız, yaşlı, dul ve yetim bir kadın olup, dava konusu evin haline müstesna tek mal varlığı olduğunu, iki öğrenci evladıyla bahse konu evde yaşadığını, dava konusu ev için haczedilmezlik iddiasıyla dava açıldığını, mahkemece keşif ücreti yatırılmadığı iddiasıyla davanın reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu, HMK'nın 150. maddesine göre davanın işlemden kaldırılması gerektiğini beyanla, mahkemece verilen kararın kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; meskeniyet nedeniyle haczedilmezlik şikayetinin çözümlenmesi için keşif yapılması gerektiğini, mahkemece 20.10.2021 günlü oturumda davacıya keşif ve bilirkişi ücretini yatırması için 2 haftalık kesin süre verildiği, duruşma tutanağının davacıya 09.11.2021 tarihinde tebliğ edildiği, davacı tarafça belirlenen sürede keşif ücretinin yatırılmadığından mahkemece davanın reddine yönelik olarak verilen karar usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde şikayet eden-borçlu vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Şikayet eden-borçlu vekili süresinden sonra sunulan 13.04.2022 günlü istinafa ek beyan dilekçesini tekrarla, bilirkişi ücretinin yatırılması gerektiğini belirtilen ve ihtaratı yapılan duruşma zaptının müvekkiline tebliğ edilmediğini, duruşma zaptının müvekkilinin 18 yaşından küçük reşit olmayan 02.09.2006 doğum tarihli kızı Nazlı Can F.'a tebliğ edildiğini, Tebligat Kanunu'nun 22. maddesi uyarınca yapılan tebligatın usulsüz olduğunu, usulsüz tebligata dayanarak yerel mahkemece bilirkişi delillinden vazgeçilmesi ve buna dayanarak davanın reddedilmesinin hukuka aykırı olduğunu, ayrıca müvekkilinin duruşmalara katılamadığından ve okuma yazması olmadığından ihtarattan haberdar olamadığından kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, şikayet eden borçluya ait taşınmazın haline münasip evi olduğundan bahisle satılamayacağına dair meskeniyet şikayeti olup, taşınmaz üzerindeki haczin kaldırılması istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 324 ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, İcra İflas Kanunu'nun 82. maddesi.
3. Değerlendirme
1. İİK'nın 82/1-12. maddesine dayalı meskeniyet nedeniyle haczedilmezlik şikayetinde; ispat külfeti borçluya ait olup, ispat ise mahallinde yapılacak keşif ve bilirkişi incelemesi ile mümkündür.
Somut olayda, yerel mahkemenin 1 nolu celse 1 ve 2 nolu bendinde; meskeniyet şikayetine konu taşınmazın değerinin tespiti ve İİK 82/12 madde kapsamında davacının haline münasip meskeni olup olmadığı, satılması halinde borçlunun haline münasip bir mesken temin edebilmesi için arta kalacak bir bedelin olup olmayacağı hususlarının saptanması bakımından taşınmazın başında keşif yapılarak bilirkişi incelemesi yapılması için bilirkişiler bakımından 700,00 TL'den olmak üzere 2.100,00 TL, yol ücreti olarak 400,00 TL ücret takdirine, davacıya bilirkişi ücretleri ile yol ücretlerini yatırması için 2 haftalık kesin süre verilmesine, verilen kesin süreye riayet edilmediği takdirde bu delilinden vazgeçmiş sayılacağının ihtarına karar verilmiştir. Mahkemece istenen bu miktar HMK'nın 324. maddesi kapsamında delil ikamesi için avans niteliğinde olup, bu avansın sürede yatırılmamasının hukuki sonucu, delile dayanan tarafın delilden vazgeçmiş sayılmasıdır. Delil avansına yönelik ara kararında mahkemece, hangi delil için ne miktarda avans yatırılacağı açıkça belirtilmeli ve avansın kesin süre içinde yatırılmaması halinde bu delilin ikamesinden vazgeçildiğinin kabulü ile dosya kapsamındaki delillere göre karar verileceğinin ihtar edilmesi gerekir. HMK'nın ilgili hükümlerince çıkarılan muhtıranın re'sen yapılan incelemesinde, yerel mahkemece 1 nolu celsede yukarıda sayılan husular belirtilmişse de, delil avansının yatırılacağı yerin ve keşif harcının ayrıca ve açıkça gösterilmediği, bu durumda kesin sürenin hukuki sonuçlarını doğurur mahiyette usulüne uygun olarak verilmiş bir süreden bahsedilemeyeceği ortadadır.
2. O halde mahkemece, keşif ve bilirkişi masrafları ve harçlar ayrı ayrı gösterilerek ve yatırılacak yer belirtilerek usulüne uygun ihtar ile delil avansını yatırılması için şikayet eden-borçluya kesin süre verilmesi, usule uygun ihtara ve kesin süreye rağmen yatırılmaması halinde İİK'nın 82/1-12. maddesine dayalı haczedilmezlik şikayetinin keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmaksızın sonuçlandırılması mümkün olmadığından ispat edilemeyen şikayetin esastan reddine karar verilmesi, aksi halde bilirkişi incelemesi yaptırılarak oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile davanın reddi yönünde hüküm tesisi isabetsiz olup, bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
Ayhan Tuncal Nebahat Şimşek Gülşen Heybet İsmail Yavuz Ayhan Ayan
