T.C.
YARGITAY
7. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/6182
KARAR NO : 2022/6387
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
Y A R G I T A Y İ L A M I
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
TARİHİ : 27/05/2021
NUMARASI : 2021/884 - 2021/725
DAVACILAR : E.İ. vd.
DAVALILAR : Hazine vd.
İLK DERECE
MAHKEMESİ : Trabzon 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 08/09/2020
NUMARASI : 2019/30 - 2020/160
Davacılar tarafından, davalılar aleyhine 20/08/2019 tarihinde verilen dilekçeyle mirasın hükmen reddi talep edilmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 08/09/2020 tarihli hükmün istinaf yoluyla incelenmesi davalılar vekilleri tarafından talep edilmiştir. Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesince davalılar vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair verilen kararın davalı Maliye Hazinesi vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içeriğindeki tüm kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü.
KARAR
1 DAVA
1.1. Davacılar, 29.05.2019 tarihinde vefat eden muris Azmi İ.’nin terekesinin borca batık olması nedeniyle mirasın hükmen reddin tespitini talep etmiştir.
2 CEVAP
2.1. Davalılar vekilleri, davanın reddini savunmuştur.
3 İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
3.1. İlk derece mahkemesi, davanın kabulüne karar vermiştir.
4 BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
4.1. Hükmün istinaf yolu ile incelenmesi davalılar vekillerince talep edilmiştir.
4.2. Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi, davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermiştir.
5 TEMYİZ
5.1. Davalı Maliye Hazinesi vekili, kararı temyiz etmiştir.
5.2. Temyiz Nedenleri
5.2.1. Davalı Maliye Hazinesi vekili, terekenin borca batık olmadığını, yeterli araştırma yapılmadan karar verildiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
6 YARGITAY KARARI
6.1. Dava, mirası hükmen reddin tespiti istemine ilişkindir.
6.2. Mirasın hükmen reddine ilişkin olarak açılan davalarda, murisin ölüm tarihi itibariyle terekesinin açıkça borca batık olup olmadığının ve mirasçıların terekeyi kabul anlamına gelen işlemler yapıp yapmadıklarının araştırılması gerekmektedir. Türk Medeni Kanunu’nun 605/2 maddesi hükmü gereğince mirasın hükmen reddine (terekenin borca batık olduğunun tespitine) ilişkin talepler, süreye tabi olmayıp mirasçıların iyiniyetli ya da kötüniyetli olmalarının bir önemi bulunmamaktadır. Murisin ödemeden aczi ölüm tarihine göre belirlenir. Ölüm tarihi itibariyle, murisin tüm malvarlığı terekenin aktifini, tüm borçları ise terekenin pasifini oluşturur. Terekenin pasifinin aktifinden fazla olması terekenin ödemeden aczini ve dolayısıyla da terekenin borca batık olduğunu gösterir (TMK m. 605/2). Mirasın hükmen reddine ilişkin olarak açılan davalarda, terekenin açıkça borca batık olup olmadığının araştırılması gerekmektedir. İcra takibi sonunda aciz vesikası düzenlenmesi halinde terekenin borca batık olduğu kabul edilir. Aksi halde terekenin borca batık olup olmadığı, murisin malvarlığı bulunup bulunmadığının usulüne uygun olarak bankalar, trafik tescil müdürlüğü, vergi daireleri, belediyeler ve tapu müdürlüğü v.b. kurum ve kuruluşlardan sorulması, murisin alacak ve borçları zabıta marifetiyle de araştırılarak aktif malvarlığı ile takibe konu borç miktarı göz önünde tutularak aktif ve pasifinin tereddüde neden olmayacak şekilde belirlenmesi gerekmektedir. Ayrıca TMK'nun Velayet, Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına ilişkin Tüzüğün 39/2. fıkrası gereğince mirasın reddi yetkisini içeren özel vekaletname sunulması zorunludur.
6.3. Somut olaya gelince; davacı Emine İ. kendi adına asaleten, velayeti altında bulunan 05.07.2004 doğumlu Cemre İ.’ye velayeten mirasın reddini istemekle kendisi ile Cemre İ. arasında menfaat çatışması oluşmuştur. Türk Medeni Kanununun 426/2. maddesi Cemre İ. için bir kayyım tayin ettirilmesi, davanın kayyım tarafından devam ettirilmesi ve gösterdiği takdirde delilleri toplanıp sonucu uyarınca karar verilmesi gerekir.
6.4. Öte yandan, mirasbırakanın Vakıfbank A.Ş., İşbankası A.Ş., Halkbankası A.Ş., Garanti Bankası A.Ş., Kuveyt Turk Bankası A.Ş., QNB Finansbank A.Ş., Anadolu Bankası A.Ş.’de hesap kayıtları olduğu bildirilmişse de mirasbırakanın ölüm tarihi itibari ile hesap hareketleri temin edilmeden karar verilmiştir. İlgili bankalardan mirasbırakanın ölüm tarihinden itibaren hesap hareketleri temin edilerek mirasçıların terekenin benimsenmesine yönelik eylemlerinin bulunup bulunmadığı denetlenmeli ve ölüm tarihi itibari ile hesapta para bulunması durumunda terekenin aktifi kapsamında değerlendirilmelidir.
6.5. Ortahisar Belediye Başkanlığının 12.12.2019 tarihli yazı cevabına ekli murise ait emlak vergi rayiç değerinde murise ait Trabzon ili, Ortahisar ilçesi, G. Köyü'nde bulunan 124 ada 107 parsel sayılı taşınmaz kaydının bildirildiği, UYAP sisteminden yapılan sorgulamada belirtilen taşınmazın murisin kendisinden önce ölen babası Mustafa İ. adına kayıtlı olduğu anlaşılmıştır. O halde mahkemece, murisin kendisinden önce ölen babası Mustafa İ. adına kayıtlı taşınmazların murisin ölüm tarihi itibari ile araştırılması, Mustafa İ.’nin terekesinde muris Azmi İ.’nin miras payı tespit edilerek mirasbırakanın terekesinin aktifi belirlenmelidir.
6.6. Murise ait 61 DL 2.9 ve 61 DF 3.2 plakalı araçların değeri uzman bilirkişi marifeti ile hesaplanmalıdır.
6.7. Murisin borçlu olduğu takip dosyaları temin edilerek ölüm tarihi itibari ile pasifi duraksamaya yer bırakmayacak şekilde tespit edilmelidir.
6.8. Mahkemece, belirtilen hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirmeyle yazılı şekilde karar verilmesi hükmün bozulmasını gerektirmiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle ve HMK 371. maddesi uyarınca temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının KALDIRILMASINA, yerel mahkeme hükmünün BOZULMASINA, karardan bir örneğin Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesine, dosyanın İLK DERECE MAHKEMESİNE GÖNDERİLMESİNE, 31.10.2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
H. ONAT A. S. ERKUŞ M. EROL B. ŞEN N. APAYDIN
BİLGİ : “Kök muristen, murisin mirasçısı olarak taşınmazdaki hisseleri kendi adına intikal ettirmek terekeyi sahiplenmek anlamına gelir” şeklindeki Yargıtay 7. Hukuk Dairesi’nin 22 Haziran 2022 tarihli kararı için bkz.
