T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
ESAS NO : 2021/(19)11-971
KARAR NO : 2022/1512
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
Y A R G I T A Y İ L A M I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Denizli Asliye Ticaret Mahkemesi
TARİHİ : 11/12/2019
NUMARASI : 2019/828 - 2019/1348
DAVACILAR : 1- Müflis Ö. Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti. İflas İdaresi vekili Av. Ş.M.T.
2- C.Ö. vekili Av. A.T.
DAVALI : T.E. Bankası A.Ş. vekili Av. E.Ö.
1. Taraflar arasındaki “menfi tespit ve istirdat” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Denizli Asliye Ticaret Mahkemesince verilen davanın reddine ilişkin karar davacı Cahit Ö. vekili ve davacı müflis Ö. Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti. İflas İdaresi vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 19. Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonunda bozulmuş, Mahkemece Özel Daire bozma kararına karşı direnilmiştir.
2. Direnme kararı davacı müflis Ö. Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti. İflas İdaresi vekili tarafından temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
I. YARGILAMA SÜRECİ
Davacı İstemi:
4. Davacılar vekili dava dilekçesinde; davacı şirket ile davalı banka arasında imzalanan genel kredi sözleşmesine diğer davacının müşterek borçlu müteselsil kefil olduğunu, kredi borcuna istinaden davalı bankaya çekler verildiğini, bankanın çek bedellerini tahsil etmek yerine davacılar hakkında icra takipleri başlattığını, çekle yapılan ödemelerin kredi borcundan fazla olduğunu ileri sürerek müvekkillerinin davalı bankaya borçlu olunmadığının tespitine ve borcu aşan miktardaki çeklerin istirdadına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı Cevabı:
5. Davalı vekili cevap dilekçesinde; kredi alacağının muaccel olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
İlk Derece Mahkemesi Kararı:
6. Denizli Asliye Ticaret Mahkemesinin 04.03.2015 tarihli ve 2014/777 E., 2015/185 K. sayılı kararı ile; bilirkişi kurulundan alınan asıl ve ek raporlara göre, davacı şirket ile davalı banka arasında imzalanan genel kredi sözleşmesi kapsamında davacıya kredi kullandırıldığı, diğer davacının da kefil sıfatıyla bu borçtan sorumlu olduğu, davacı şirket tarafından davalı bankaya verilen çeklerin büyük kısmının tahsil edildiği, tahsil edilemeyen çeklerin ve bir kısım bonoların ise icra takibine konu edildiği, açılan tüm icra takiplerinde tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla ibaresi bulunduğu, borcu aşan bir talep olmadığı gibi borcu aşan tutarda çek verilmesinin de söz konusu olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Özel Daire Bozma Kararı:
7. Denizli Asliye Ticaret Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Cahit Ö. vekili ve davacı müflis Ö. Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti. İflas İdaresi vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
8. Yargıtay (Kapatılan) 19. Hukuk Dairesinin 04.04.2019 tarihli ve 2017/1681 E., 2019/2276 K. sayılı kararı ile;
“… Dava, iki davacı tarafından 27/03/2009 tarihinde birlikte açılmıştır. Dava devam ederken davacılardan Ö. Tekstil Ltd.Şti'nin 23.03.2011 tarihinde iflas ettiği anlaşılmıştır. Bu durumda mahkemece İİK'nun 194. maddesi gereğince müflisin 2. alacaklılar toplantısının yapılmasını takip eden 10. günün sonuna kadar yargılamayı durdurması ve yargılamaya iflas idaresinin temsilcilerinin veya vekillerinin katılması ile devamı gerekirken yasanın emredici bu hükmü yerine getirmeksizin yargılamaya devamla yazılı şekilde karar verildiği görülmüştür. Mahkemenin İİK'nın 194. maddesini uygulamaması kamu düzenine ilişkin bir muhakeme hukuku hatası olduğundan,…” gerekçesi ile karar bozulmuş, bozma nedenine göre davacı vekillerinin diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Direnme Kararı:
9. Denizli Asliye Ticaret Mahkemesinin 11.12.2019 tarihli ve 2019/828 E., 2019/1348 K. sayılı kararı ile; önceki karar gerekçesi yanında, mahkemenin 03.05.2012 tarihli ara kararı ile davacı Ö. Tekstil San. ve. Tic. Ltd. Şti. hakkında iflâs kararı verildiğinden 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 194. maddesi gereğince davanın ikinci alacaklılar toplantısından on gün sonrasına kadar yargılamanın durdurulmasına karar verildiği ve dosyanın mahkemenin yazı işleri müdürlüğüne tevdii edildiği, Denizli 8. İflas Müdürlüğüne yazılan müzekkereye verilen cevapta iflasına karar verilen Ö. Tekstil San. ve. Tic. Ltd. Şti.'nin ikinci alacaklılar toplantısının 24.08.2012 tarihinde saat 10:15 de yapıldığı ancak toplantıda gerekli çoğunluk sağlanamadığından iflas idaresinin oluşturulamadığı, iflas dosyasında vekil olarak Av. E.M.'ın dava ve işlemleri takip etmek üzere görevlendirilmesi üzerine 26.11.2014 tarihli tensip kararı ile yargılamaya devam edilip hüküm kurulduğu gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.
Direnme Kararının Temyizi:
10. Direnme kararı süresi içinde davacı müflis Ö. Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti. İflas İdaresi vekili tarafından temyiz edilmiştir.
II. UYUŞMAZLIK
11. Direnme yoluyla Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; yargılama devam ederken davacılardan Ö. Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin 23.03.2011 tarihinde iflâs etmesi nedeniyle, mahkemece İİK’nın 194. maddesinin gereklerinin yerine getirilip getirilmediği noktasında toplanmaktadır.
III. GEREKÇE
12. İcra ve İflâs Kanunu'nun “Hukuk davalarının tatili” kenar başlıklı 194. maddesi “Acele hâller müstesna olmak üzere müflisin davacı ve davalı olduğu hukuk davaları durur ve ancak alacaklıların ikinci toplanmasından on gün sonra devam olunabilir. Bu hüküm şeref ve haysiyete tecavüzden, vücut üzerinde ika olunan zararlardan doğan tazminat davaları ile evlenme, ahvali şahsiye veya nafaka işlerine müteallik ihtilaflara, rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takiplerle ilgili olarak açılmış olan hukuk davalarına tatbik olunmaz.
Dava durduğu müddetçe zamanaşımı ve hakkı düşüren müddetler işlemez” hükmünü içermektedir.
13. Görüldüğü üzere bu yasal düzenleme uyarınca, iflâsın açılmasından sonra müflisin davacı ve davalı olduğu hukuk davaları durur ve bunlara ancak ikinci alacaklılar toplantısından on gün sonra devam olunabilir.
14. Bu hükmün amacı, iflâs masasının aktif ve pasifini ilgilendiren davalara devam edilip edilmeyeceği konusunda alacaklılara zaman tanımaktır.
15. Dava konusu alacak iflas masasına bildirilmiş ve ikinci alacaklılar toplantısında masaya kabul edilmişse artık alacak davasının konusu kalmaz. Ancak davaya konu alacağın ikinci alacaklılar toplantısında kabul edilmemesi hâlinde husumet iflas idaresine yöneltilerek davaya kayıt kabul davası olarak devam edilir ve iflas tarihi itibarıyla saptanan alacağın iflas masasına kayıt ve kabulüne karar verilir.
16. Hukuk Genel Kurulunun 09.11.2021 tarihli ve 2017/(13)3-3202 E., 2021/1381 K.; 17.10.2019 tarihli ve 2017/19-916 E., 2019/1085 K.; 24.01.2018 tarihli ve 2017/13-771 E., 2017/1428 K. sayılı kararlarında da belirtildiği üzere iflas hukukuna ilişkin düzenlemeler kural olarak kamu düzenini ilgilendirmekte olup İİK’nın 194. maddesindeki davanın durması da kendiliğinden gerçekleşir. Bir diğer ifade ile tarafın iflas ettiği mahkemece bilinmese veya somut olayda olduğu gibi mahkemece uyuşmazlık ile ilgili nihaî karar tesis edilmek suretiyle dava dosyasından el çekilmiş olsa bile dava durur.
17. İcra ve İflas Kanunu’nun “İkinci alacaklılar toplanması” başlıklı 237. maddesinin 1. fıkrası;
“…İflas idaresi, alacakların tespit işini yaptıktan sonra, 232 nci maddedeki sürenin bitiminde alacakları tamamen veya kısmen idarece kabul edilen alacaklılar ile sıra cetveline kayıt davası açmış alacaklılardan 235 inci maddeye göre katılmalarına karar verilmiş olanları da ikinci toplantıya ilanla davet eder.”
Aynı Kanun’un “Toplantı ve karar nisabının oluşmaması” başlıklı 239. maddesi ise;
“Alacaklıların toplanması mümkün olmazsa veya karar nisabı oluşmazsa durum tespit olunur. Bu halde iflâs idaresi tasfiye kapanıncaya kadar işe devam eder.”
hükümlerini içermektedir.
18. Somut uyuşmazlıkta; dava devam ederken davacılardan Ö. Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin Denizli Asliye Ticaret Mahkemesinin 23.03.2011 tarihli ve 2009/245 E., 2011/71 K. sayılı kararı ile iflasına karar verildiği anlaşılmaktadır.
19. Eldeki davada ise Denizli Asliye Ticaret Mahkemesince 03.05.2012 tarihli ara karar ile; davacı Ö. Tekstil San. ve. Tic. Ltd. Şti. hakkında iflâs kararı verildiğinden İİK’nın 194. maddesi gereğince işlem yapılarak ikinci alacaklılar toplantısından on gün sonrasına kadar yargılamanın durdurulmasına ve dosyanın mahkeme yazı işleri müdürlüğüne tevdiine karar verilmiştir.
20. Mahkemece Denizli 8. İcra Müdürlüğüne yazılan müzekkereye verilen cevapta ise; iflasına karar verilen iflâsına karar verilen davacı şirketin ikinci alacaklılar toplantısının 24.08.2012 tarihinde saat 10:15’de yapılmış olduğu, toplantıda gerekli çoğunluk sağlanamadığından iflâs idaresinin oluşturulamadığı ve iflâs dosyasında vekil olarak Av. E.M. dava ve işlemleri takip etmek üzere görevlendirildiği belirtilmiş, bunun üzerine mahkemece 26.11.2014 tarihli tensip tutanağı düzenlenerek verilen karar ile yargılamaya devam edilip, davanın esası hakkında karar verilmiştir.
21. O hâlde, mahkemece yapılan işlemler İİK’nın 194 ve 239. madde gereklerine uygundur. Zira İİK’nın 239. maddesinde belirtildiği gibi alacaklıların toplanması mümkün olmazsa durum tespit olunarak iflâs idaresi tasfiye kapanıncaya kadar işe devam edecektir. Somut olayda da gerekli çoğunluk sağlanamamış, bu durum tespit olunarak mahkemeye bildirilmiştir.
22. Hâl böyle olunca; ilk derece mahkemesince İİK’nın 194. maddesinin gereklerinin yerine getirildiğine yönelik verilen direnme kararı yerindedir.
23. Ne var ki, davanın esası hakkındaki temyiz itirazları Özel Dairece incelenmediğinden, bu konuda inceleme yapılmak üzere dosya Özel Daireye gönderilmelidir.
IV. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
Direnme uygun olduğundan, davacı müflis Ö. Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti. İflâs İdaresi vekilinin davanın esası hakkındaki temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE,
Ancak karar düzeltme yolunun açık olması sebebiyle öncelikle mahkemesince Hukuk Genel Kurulu kararının taraflara tebliği ile karar düzeltme yoluna başvurulması hâlinde dosyanın Hukuk Genel Kuruluna, başvurulmaması hâlinde ise mahkemesince doğrudan YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE,
6217 sayılı Kanun’un 30. maddesi ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na eklenen “Geçici Madde 3” atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 440. maddesi uyarınca kararın tebliğinden itibaren on beş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 15.11.2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.
