T.C.
YARGITAY
12. HUKUK DAİRESİ
Esas No : 2022/8231
Karar No : 2023/925
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
Y A R G I T A Y İ L Â M I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
TARİHİ : 24.05.2022
SAYISI : 2021/2557 E., 2022/1372 K.
Taraflar arasındaki icra memur muamelesini şikayet dolayısıyla yapılan inceleme sonunda İlk Derece Mahkemesince şikayetin kabulüne karar verilmiştir.
Kararın dahili davalı T.C. Maliye Hazinesi tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı dahili davalı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi Elif Yurtseven tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Şikayetçi borçlular şikayet dilekçesinde; alacaklı banka tarafından aynı alacaktan dolayı tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla hem ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile takip başlatıldığı hem de kambiyo senetlerine mahsus haczi yolu ile takip başlatıldığını, ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile takipte ihale sonrasında dosyaya 257.188 TL tahsil harcının yatırıldığını, kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takipte yeniden 123.921,09 TL harç ödemek zorunda bırakıldıklarını, aynı alacaktan dolayı ikinci kez haksız olarak tahsil edilen harcın iadesinin talep edildiğini ancak Müdürlükçe taleplerinin reddedildiğini ileri sürerek Müdürlüğün ret kararının kaldırılması ile 123.921,09 TL tahsil harcının taraflarına iadesine karar verilmesini talep etmişlerdir.
II. CEVAP
Şikayet edilen alacaklı banka cevap dilekçesinde; takiplerin tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla başlatıldığını, tahsil harcının ödendiğinin İcra Müdürlüğüne bildirildiğini, şikayet konusu işlemin Müdürlük işlemi olduğunu ileri sürerek aleyhlerine yargılama gideri ve vekalet ücreti hükmedilmemesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; borçlular aleyhine İzmir 24. İcra Müdürlüğünün 2018/6664 Esas sayılı dosyasından başlatılan takibin İzmir 9. İcra Müdürlüğünün 2018/6537 Esas sayılı dosyası ile tahsilde tekerrür etmemek üzere başlatılmış olduğu, dolayısıyla takiplerin aynı alacağa ilişkin olduğu, tahsil harcının ise aynı borç için yalnız bir kez alınabileceği ve İzmir 9. İcra Müdürlüğünün 2018/6537 Esas sayılı dosyasında tahsil harcının alındığı gerekçesiyle şikayetin kabulü ile İzmir 24. İcra Müdürlüğünün 2018/6664 Esas sayılı dosyasından 02.07.2021 tarihinde verilen memurluk kararının iptaline, şikayetçi tarafından yatırılan 123.921,09 TL tahsil harcının şikayetçiye iadesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde dahili davalı T.C. Maliye Hazinesi istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Şikayet konusu işlemin harç iadesi ile ilgili olduğunu bu nedenle taraf sıfatlarının olmadığını, davanın husumet yokluğundan reddi gerektiğini, ayrıca alacak kalemleri farkı olan iki ayrı takip olduğunu bu nedenle şikayet konusu işlemin usul ve yasaya uygun olduğunu belirterek mahkemece aksi kanaate varılması halinde yargılama giderlerinden sorumlu olmadıklarını ileri sürerek kararın kaldırılmasına ve şikayetin reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; alacaklının aynı alacak hakkında tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla İzmir 24. İcra Müdürlüğünün 2018/6664 Esas sayılı dosyasında kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip başlattığı, yine aynı alacağa ilişkin olarak, tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla, İzmir 9. İcra Müdürlüğünün 2018/6537 Esas sayılı dosyasında ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla takip yaptığı, taşınmazın ipotekli takip dosyasından satılarak tahsil edilen paranın alacaklıya ödendiği, bu dosyadan 02.12.2020 tarihinde 257.188,00 TL tahsil harcının alındığı, kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip dosyasına alacaklı 23.06.2021 tarihli talep ile her iki takibin tahsilde tekerrür olmamak kaydı ile yapıldığı ve aynı alacağa dayandığının bildirildiği, bu durumda her iki takip dosyasındaki alacağın aynı kredi sözleşmesinden kaynaklanması ve tahsilde tekerrür olmamak üzere başlatılmış olması nedenleriyle aynı borçtan kaynaklı kambiyo takibinde tekrar tahsil harcı alınamayacağı, alınmasının bu harcın mükerrer alınması anlamına geleceği, mahkemece şikayetin niteliği ve harca ilişkin olması nedeniyle verilecek karardan hakkı etkilenecek olan T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı davaya dahil edilerek karar verilmesinde de yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde dahili davalı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
İstinaf dilekçesi içeriğini tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 123.921,09 TL tahsil harcının mükerrer tahsil edildiğinden bahisle taraflarına iade edilmesi taleplerinin reddine ilişkin işlemi şikayettir.
2. İlgili Hukuk
İİK'nın 16,17,18 ve ilgili maddeleri
3. Değerlendirme
492 sayılı Harçlar Kanunu'na göre; harç, yapılan bir hizmet karşılığı olarak Devletin aldığı paradır. Harç tahsil edilebilmesi için açık bir yasal düzenleme bulunması zorunludur. Buna göre ancak, 492 sayılı Harçlar Kanunu'na ekli (1) sayılı tarifenin B/I- 3. fıkrasında belirtilen hallerde ve takip safhalarına göre tahsil harcı alınabilir.
İpoteğin paraya çevrilmesi yoluyla takipten ayrı olarak aynı kredi sözleşmesinden kaynaklanan alacak için tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip yapılması halinde alacak tek olduğundan her iki dosyada yapılan tahsilatlar birlikte değerlendirilerek tek tahsil harcı alınması gerekir. Aksi taktirde mükerrer harç tahsili söz konusu olur.
Somut olayda; alacaklının aynı alacağın tahsili için, tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla İzmir 24. İcra Müdürlüğü'nün 2018/6664 Esas sayılı dosyasında kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip başlattığı, yine aynı alacağa ilişkin olarak, tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla, İzmir 9. İcra Müdürlüğünün 2018/6537 Esas sayılı dosyasında ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla takip yaptığı ve iş bu dosyada ipotekli taşınmazın paraya çevrilmesi sonucunda tahsil edilen alacak üzerinden 02.12.2020 tarihinde 257.188 TL tahsil harcı alındığı, kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip dosyasında ise alacaklı vekilinin dosyadaki tüm hacizlerin kaldırılması talebi üzerine, Müdürlükçe 22.06.2021 tarihinde 123.921,0 TL daha tahsil harcı alındığı görülmüştür.
Bu durumda mahkemece, aynı alacak için başlatılan kambiyo takibinde tekrar tahsil harcı alınamayacağı, aksi halde mükerrer harç tahsilatına sebebiyet verilmiş olacağına ilişkin tespit yerinde ise de; kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takipte toplam alacağın 3.059.780,00 TL olduğu ve bu alacaktan 2.260.000,00 TL'nin tahsil harcı da alınmak suretiyle ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla takipte tahsil edildiği anlaşıldığından, takipte bakiye kalan 799.780,00 TL'nin de harcının alınmasının gerektiği düşünülerek, bu miktar üzerinden alınması gereken harç tutarından kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takipte alınan harç tutarı düşülmek suretiyle var ise fazla tahsil edilen harcın iadesine karar verilmesi gerekirken, harcın tamamının iadesine karar verilmesi isabetsiz olup, mahkeme kararının bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
16.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
Ayhan Tuncal Nebahat Şimşek Gülşen Heybet İsmail Yavuz Ayhan Ayan
