T.C.
YARGITAY
12. HUKUK DAİRESİ
Esas No : 2022/11203
Karar No : 2023/2569
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
Y A R G I T A Y İ L Â M I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi
TARİHİ : 09.06.2022
SAYISI : 2019/762 E., 2022/689 K.
Taraflar arasındaki istihkak iddiasının reddi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı alacaklı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurmak suretiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı alacaklı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, davalının temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi Gamze Demir tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı alacaklı; üçüncü kişi bankanın haciz müzekkeresine karşı borçlu şirket hesaplarındaki bakiyelerin banka adına rehinli olduğunun bildirilmesi üzerine 89/1 ve 89/2 haciz ihbarnameleri gönderildiğini, cevaben bankanın bakiye bilgisi verilerek rehin hakkının yinelendiği, banka tarafından borçlunun hesapları üzerinde tasarrufa devam edildiğini, takibin devamına karar verilmek üzere dosyanın İcra Hukuk Mahkemesine tevdini talep ettiklerini, ancak icra müdürlüğünce istihkak iddiası olmadığından bahisle taleplerinin reddedildiğini, ileri sürerek istihkak davalarının kabulü ile istihkak iddiasının reddine, paranın İcra Müdürlüğüne gönderilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı üçüncü kişi cevap dilekçesinde; davanın süresinde açılmadığını, istihkak davasının şartlarının oluşmadığını, banka tarafından rehin hakkının kullanıldığını, hesaptaki bakiyenin risklerini karşılamadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 3. kişi bankanın 89/1 haciz ihbarnamesine itirazı halinde İİK 96 ve 97 inci maddesi gereğince usulü işlemler uygulanmayacağından istihkak iddiasının kaldırılması olarak değerlendirilen davada, davalı bankanın haciz ihbarnamesine itiraz tarihi itibari ile istihkak iddiasına konu alacağı bulunup bulunmadığı yönünde bilirkişi raporu aldırıldığını, borçluya ait hesapta bulunan bakiyenin bankanın rehin hakkını karşılamayacağından itirazın haksız olarak değerlendirilemeyeceği, gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı alacaklı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı alacaklı vekili, eksik araştırma ve inceleme yapıldığını, davalı bankanın istihkak iddiasını destekler mahiyette hesap kat’ı, noter ihtarnamesi bulunmadığı, icra takibi, dava vs. yollarla bir alacağın muacceliyeti söz konusu olmadığı, davalı bankanın dayanağı teminat mektuplarının müvekkil tarafından başlatılan icra takibinden ve 89/1 ve 89/2 haciz ihbarnamelerinden sonra paraya çevrildiğine ilişkin bilirkişiler tarafından tespiti gerektiğini, davalı banka tarafından iddialarını destekler mahiyette dosyaya somut herhangi bir delil sunulmadığını, belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; alacaklı prosedür işletilmeden kendiliğinden istihkak davası açarak takibin devamını istemiş ise de, takibin durduğuna dair İİK'nın 99. maddesinin uygulandığına dair bir müdürlük işlemi bulunmadığı, İK'nın 89/1 ihbarnamesine banka süresinde itiraz ettiğine göre, İİK'nın 89/1 maddesinde yer alan prosedür işletilerek alacaklının bu itiraza karşı İİK'nın 89/4 tazminat ve İİK'nın 338. maddesi uyarınca şikayet hakkı var iken, istihkak davası açmakta hukuki yararı bulunmadığı gerekçesi ile başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurmak suretiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı alacaklı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı alacaklı vekili, istinaf dilekçesini tekrarla İİK 89 madde uyarınca haciz talebinden önce İstinaf Mahkemesince de incelenmeyen haciz müzekkeresi gönderildiğini, bankanın haciz müzekkeresine karşı mevduat hesabı üzerinde rehin hakkı bulunduğunu ileri sürmesinin istihkak iddiası niteliğinde olduğunu, müvekkiline süre verilmeden istihkak davası açmasının mümkün olduğunu, bankanı istihkak iddiasının haksız ve yersiz olduğunu belirterek kararın bozulmasını istemiştir
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, alacaklının İİK’nın 99 uncu maddesine dayalı istihkak iddiasının reddi talebine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
2004 sayılı İcra İflas Kanunu'nun 97 ve 99 uncu maddeleri
3. Değerlendirme
1. Borçlunun üçüncü kişi bankadaki mevduat alacağı, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 106/2. maddesi gereğince menkul hükmündedir. Bankadaki mevduat, menkul haczi gibi icra müdürlüğünce bankaya yazılacak yazı ile haczedilebileceği gibi, İİK'nın 89. maddesindeki uygun olarak düzenlenen haciz ihbarnamesi ile de haczedilebilir.
2. İİK'nın 96 ve devamı maddesine göre, borçlu tarafından 3. kişi lehine veya 3. kişi tarafından bizzat kendi lehine istihkak iddiasında bulunabilirler. Bu kişiler tarafından yasal sürede yapılan istihkak iddiası ile dava açma süresi kesilir. İİK'nın 97/1 maddesinde öngörülen prosedürün işletilmesi halinde icra mahkemesinin takibin devamına veya ertelenmesine ilişkin kararının 3. kişiye tefhim ya da tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde istihkak davasının açılması gerekir. Bu karar tefhim veya tebliğ edilmediği takdirde hacizli mal satılıp bedeli alacaklıya ödeninceye kadar 3. kişi tarafından istihkak davası açılabilir.
3. Üçüncü kişinin haciz müzekkeresine karşı mevduat hesabı üzerinde rehin hakkı bulunduğunu ileri sürmesi ise, İİK'nın 96/1 uyarınca istihkak iddiası niteliğinde olup, icra müdürünün istihkak prosedürünü düzenleyen İİK’nın 96-97 maddelerinde yazılı kurallara göre işlem yapması gerekir.
4. Somut olayda, 06.12.2013 tarihinde bankaya haciz müzekkeresi gönderilmiş, müzekkereye karşı 12.12.2013 tarihinde banka, “T. Müt. Ener. San. Ve Tic. A.Ş.’nin şube nezdinde 09.12.2013 tarihi itibari ile 3700-4851145-351 Ek Nolu Hesapta 5,28 TL, 3700-4851145-352 Ek Nolu Hesapta 190.564,86 USD, 3700-4851145-356 Ek Nolu Hesapta 2.000.000 USD ve 3700-4851145-358 Ek Nolu Hesapta 1.000.000 USD meblağında bakiyelerinin mevcut olduğu, ilgili şirketin banka borçlusu olduğu ve banka ile aralarında imzalanan sözleşme ile kanun hükümleri gereğince anılan hesaplardaki bakiyenin öncelikle banka adına rehinli olduğu, banka rehnini takiben anılan hesapta Ankara 27. İcra Müd. E:2012/306 sayılı haczi, Cumhuriyet VD. Md. 20130301625000001014 sayılı haczinin olduğu ve Ankara 7. İcra Md. E:2012/9245 sayılı hacizleri bulunduğu, banka ve ilgili hacizleri takiben bu tutar üzerinden haczin işlendiği” şeklinde cevap verilmiştir. Bu durumda, Bankaya gönderilen haciz müzekkeresine karşı mevduat hesabı üzerinde rehin hakkı bulunduğunun ileri sürülmesi , İİK'nın 96/1 uyarınca istihkak iddiası niteliğinde olup, icra müdürlüğünce istihkak prosedürünü düzenleyen İİK’nın 96-97 maddelerinde yazılı kurallara göre işlem yapılması gerekirken prosedür işletilmemiş, alacaklının istihkak iddiası ile ilgili karar verilmek üzere mahkemeye gönderme talebi İcra Müdürlüğünce istihkak iddiası bulunulmadığından bahisle reddedilmiştir. Eldeki dava da, doğrudan açılmıştır. İstihkak iddiasına ilişkin prosedür işletilmeksizin alacaklı tarafından, doğrudan İcra Hukuk Mahkemesinde dava açmak mümkün olup bunu engelleyen yasal bir düzenleme yoktur.
Bu durumda, haciz müzekkeresine karşı ileri sürülen istihkak iddiası ile ilgili olarak açılan istihkak davasının süresinde olduğunun kabulü ile işin esasın incelenmesi gerekirken haciz müzekkeresinden sonra talep edilen ve ayrı bir şikayet konusunu oluşturan İİK'nın 89 uncu maddesi ile ilgili karar verilmiş olması hatalı olmuş, bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
Başkan V. Üye Üye Üye Üye
Nebahat Şimşek Dr. Şanver Keleş Sabahattin Öztemiz Mustafa Taner Uyar Ayhan Ayan
BİLGİ : “Üçüncü kişi tarafından doğrudan icra hukuk mahkemesinde dava açılarak istihkak iddiasında bulunmak mümkündür” şeklindeki Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 08 Mart 2023 tarihli kararı için bkz.
