DELİL AVANSININ YERİNE GETİRİLMEMESİ HALİNDE VERİLECEK KARAR DAVANIN ESASINA İLİŞKİN OLACAKTIR.
T.C.
YARGITAY
1. HUKUK DAİRESİ
Esas No : 2022/831
Karar No : 2023/7130
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
Y A R G I T A Y İ L Â M I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
TARİHİ : 02.12.2021
SAYISI : 2019/765 E., 2021/2378 K.
Taraflar arasındaki kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; Hakkari ili, Yüksekova ilçesi, Örnek köyü 102 ada 7 parsel sayılı taşınmazın kadastro çalışmaları sonucunda davalı Hazine adına tespit ve tescil edildiğini, taşınmazın mirasbırakanından intikal ettiğini, eklemeli zilyetlik süresi ile birlikte 60 yılı aşkın zamandır taşınmazın zilyetliğinde olduğunu ileri sürerek 102 ada 7 parsel sayılı taşınmazın adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine temsilcisi; dava konusu taşınmazın 1963 yılı 53 numaralı Toprak Tevzi Komisyonunun 59 parsel numaralı taşınmazından revizyon gördüğünü, Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlardan olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; tapunun tesisinden geriye doğru davacı taraf yararına 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü ve 46 ncı maddelerinde öngörülen 20 yıl süre ile malik sıfatıyla zilyetlik koşullarının gerçekleştiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı Hazine vekili istinaf başvuru dilekçesinde; Kadastro Kanunu'nun 14 üncü maddesinde aranan şartlar gerçekleşmeden davacı lehine hüküm kurulduğunu, davacı adına senetsizden tespit edilen taşınmazlar olup olmadığının araştırılmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile İlk Derece Mahkemesince delillerin takdirinde usul ve yasaya aykırılılık görülmemesi nedeniyle davalı Hazine vekilinin istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili temyiz başvuru dilekçesinde; istinaf dilekçesini tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 114/1-i bendi ve 303 üncü maddesi,
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 28 inci ve 36 ncı maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Kadastro sırasında, Yüksekova ilçesi Örnek köyü çalışma alanında bulunan 102 ada 7 parsel sayılı 5.638,73 metrekare yüz ölçümündeki tarla vasıflı taşınmaz, tutanağın beyanlar hanesinde davacının işgalinde olduğu gösterilmek suretiyle Toprak Tevzi Komisyonu çalışmaları sonucunda oluşan tapu kaydına dayanılarak Hazine adına tespit edilmiş, davacı tarafından taşınmazın tespitine itiraz edilmesi üzerine Yüksekova Kadastro Mahkemesinin 2007/863 Esas sayılı dosyasında yapılan yargılama sonunda Mahkemece davanın reddine, taşınmazın tespit gibi tesciline karar verilmiş, böylece taşınmazın kadastro tespiti hükmen kesinleşmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesince, davacı lehine 3402 sayılı Kanun'un 14 üncü ve 46/1 maddesinde belirtilen koşulların oluştuğu kabul edilerek davanın kabulüne karar verilmiş, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf talebi esastan reddedilmiştir.
3. Hemen belirtilmelidir ki; dava konusu taşınmazın hükmen tesciline esas alınan Yüksekova Kadastro Mahkemesinin 24.02.2009 tarih 2007/863 E., 2009/172 K. sayılı dosyasında, eldeki dosya davacısı Mehmet T. tarafından dava konusu 102 ada 7 parsel sayılı taşınmaz hakkında kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği iddiasına dayalı olarak dava açılmış, yapılan yargılama sonucunda delil (keşif) avansının süresinde yatırılmaması nedeniyle davanın reddine karar verilmiş ve anılan karar temyiz edilmeksizin 15.06.2009 tarihinde kesinleşmiştir.
4. Bilindiği üzere; 3402 sayılı Kanun'un 36 ncı maddesi gereğince taraflardan her biri ikamesini talep ettiği delil için mahkemece belirlenecek avansı, verilen kesin süre içinde yatırmak zorunda olup avans yükümlülüğünün yerine getirilmemesi halinde ilgili kişi talep olunan delilin ikamesinden vazgeçmiş sayılacaktır. Bu durumda verilecek karar ise davanın esasına ilişkin olup taraflar arasında kesin hüküm oluşturacaktır.
5. Hal böyle olunca; HMK’nın 114/1-i maddesi uyarınca dava şartları arasında bulunan ve Mahkemece yargılamanın her safhasında re'sen gözetilmesi gereken kesin hüküm nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Temyiz eden davalı Hazine harçtan muaf olduğundan bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
Öznur Kakillioğlu Tümer Türkeş Genç Metin Tepe Dr. Hamit Yelken Yakup Moğul
BİLGİ : “Delil avansı yatırılmadığı için keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmadan uyuşmazlık çözülemediğinden verilen karar esasa ilişkindir” şeklindeki Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 01 Şubat 2023 tarihli kararı için bkz.
DELİL AVANSININ YERİNE GETİRİLMEMESİ HALİNDE VERİLECEK KARAR DAVANIN ESASINA İLİŞKİN OLACAKTIR.
T.C.
YARGITAY
1. HUKUK DAİRESİ
Esas No : 2022/831
Karar No : 2023/7130
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
Y A R G I T A Y İ L Â M I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
TARİHİ : 02.12.2021
SAYISI : 2019/765 E., 2021/2378 K.
Taraflar arasındaki kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; Hakkari ili, Yüksekova ilçesi, Örnek köyü 102 ada 7 parsel sayılı taşınmazın kadastro çalışmaları sonucunda davalı Hazine adına tespit ve tescil edildiğini, taşınmazın mirasbırakanından intikal ettiğini, eklemeli zilyetlik süresi ile birlikte 60 yılı aşkın zamandır taşınmazın zilyetliğinde olduğunu ileri sürerek 102 ada 7 parsel sayılı taşınmazın adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine temsilcisi; dava konusu taşınmazın 1963 yılı 53 numaralı Toprak Tevzi Komisyonunun 59 parsel numaralı taşınmazından revizyon gördüğünü, Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlardan olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; tapunun tesisinden geriye doğru davacı taraf yararına 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü ve 46 ncı maddelerinde öngörülen 20 yıl süre ile malik sıfatıyla zilyetlik koşullarının gerçekleştiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı Hazine vekili istinaf başvuru dilekçesinde; Kadastro Kanunu'nun 14 üncü maddesinde aranan şartlar gerçekleşmeden davacı lehine hüküm kurulduğunu, davacı adına senetsizden tespit edilen taşınmazlar olup olmadığının araştırılmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile İlk Derece Mahkemesince delillerin takdirinde usul ve yasaya aykırılılık görülmemesi nedeniyle davalı Hazine vekilinin istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili temyiz başvuru dilekçesinde; istinaf dilekçesini tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 114/1-i bendi ve 303 üncü maddesi,
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 28 inci ve 36 ncı maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Kadastro sırasında, Yüksekova ilçesi Örnek köyü çalışma alanında bulunan 102 ada 7 parsel sayılı 5.638,73 metrekare yüz ölçümündeki tarla vasıflı taşınmaz, tutanağın beyanlar hanesinde davacının işgalinde olduğu gösterilmek suretiyle Toprak Tevzi Komisyonu çalışmaları sonucunda oluşan tapu kaydına dayanılarak Hazine adına tespit edilmiş, davacı tarafından taşınmazın tespitine itiraz edilmesi üzerine Yüksekova Kadastro Mahkemesinin 2007/863 Esas sayılı dosyasında yapılan yargılama sonunda Mahkemece davanın reddine, taşınmazın tespit gibi tesciline karar verilmiş, böylece taşınmazın kadastro tespiti hükmen kesinleşmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesince, davacı lehine 3402 sayılı Kanun'un 14 üncü ve 46/1 maddesinde belirtilen koşulların oluştuğu kabul edilerek davanın kabulüne karar verilmiş, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf talebi esastan reddedilmiştir.
3. Hemen belirtilmelidir ki; dava konusu taşınmazın hükmen tesciline esas alınan Yüksekova Kadastro Mahkemesinin 24.02.2009 tarih 2007/863 E., 2009/172 K. sayılı dosyasında, eldeki dosya davacısı Mehmet T. tarafından dava konusu 102 ada 7 parsel sayılı taşınmaz hakkında kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği iddiasına dayalı olarak dava açılmış, yapılan yargılama sonucunda delil (keşif) avansının süresinde yatırılmaması nedeniyle davanın reddine karar verilmiş ve anılan karar temyiz edilmeksizin 15.06.2009 tarihinde kesinleşmiştir.
4. Bilindiği üzere; 3402 sayılı Kanun'un 36 ncı maddesi gereğince taraflardan her biri ikamesini talep ettiği delil için mahkemece belirlenecek avansı, verilen kesin süre içinde yatırmak zorunda olup avans yükümlülüğünün yerine getirilmemesi halinde ilgili kişi talep olunan delilin ikamesinden vazgeçmiş sayılacaktır. Bu durumda verilecek karar ise davanın esasına ilişkin olup taraflar arasında kesin hüküm oluşturacaktır.
5. Hal böyle olunca; HMK’nın 114/1-i maddesi uyarınca dava şartları arasında bulunan ve Mahkemece yargılamanın her safhasında re'sen gözetilmesi gereken kesin hüküm nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Temyiz eden davalı Hazine harçtan muaf olduğundan bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
Öznur Kakillioğlu Tümer Türkeş Genç Metin Tepe Dr. Hamit Yelken Yakup Moğul
BİLGİ : “Delil avansı yatırılmadığı için keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmadan uyuşmazlık çözülemediğinden verilen karar esasa ilişkindir” şeklindeki Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 01 Şubat 2023 tarihli kararı için bkz.
