T.C.
YARGITAY
2. HUKUK DAİRESİ

Esas No       : 2024/5965
Karar No      : 2025/3057

T Ü R K  M İ L L E T İ  A D I N A

Y A R G I T A Y   İ L  M I

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ                       : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI                                 : 2022/1939 E., 2024/1120 K.

Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesince verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davacı kadın vekili tarafından yargılamanın yenilenmesi davasının devam ettiğini, hukuki yararının olduğunu ileri sürerek tümü yönünden temyiz edilmiş olup kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

1. Davacı kadın dava dilekçesinde; Hollanda Dordreceht Mahkemesi'nin 78165/FA RK 08-9017 ve 80007/ FA RK 09-7507 numaralı boşanmaya ilişkin hükmünün tanınmasına karar verilmesini talep etmiş, davalı erkek vekili de davayı kabul ettiklerini, kararın tanınmasına karar verilmesini talep etmiştir. İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda tarafların Karaman Aile Mahkemesi'nin 2013/496 Esas, 2013/560 Karar sayılı ilamı ile boşandıkları, kararın 17.06.2013 tarihinde kesinleştiği, aynı konu hakkında daha önceden karar verildiği ve kesinleştiği, bu haliyle tanınması talep edilen yabancı mahkeme ilamının tanınmasında hukuki yarar bulunmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir. Bu karara karşı davacı kadın vekili istinaf başvurusunda bulunmuş, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir. Bu karar davacı kadın vekili tarafından temyiz edilmiştir.

2. Boşanma kararları hukuksal nitelikleri uyarınca yenilik doğurucu kararlardandır. Yenilik doğurucu kararlar; bir hukuki durumun kurulması, değiştirilmesi veya ortadan kaldırılması için hak sahibinin iradesinin kâfi gelmemesi ve durumun ancak bir mahkeme kararı ile doğmasının gerekli olduğu hâllerde açılan dava sonucu verilen kararlardır. Bu kararların hukuki alanda etkili olmaları için icraya ihtiyaçları yoktur. Bu kararlar taşıdıkları yenilik doğrucu etki ile arzu edilen sonuçları doğururlar. Boşanma kararları hukuki nitelikçe yenilik doğurucu kararlardan olmakla, tanınmaları mümkündür.

3. Aile ve şahıs hukukuna ilişkin ilâmların zamanaşımına uğramadığı, yabancı mahkemelerce verilen boşanma kararlarının tanıması ve tenfizi için belirlenmiş bir zamanaşımı süresinin bulunmadığı, dolayısıyla boşanmaya ilişkin yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizine ilişkin davaların her zaman açılabileceği, 5718 sayılı Kanun'un 59 uncu maddesi uyarınca eldeki tanıma ve tenfiz davasına konu boşanmaya ilişkin yabancı mahkeme ilâmının yabancı mahkeme kararının kesinleştiği andan itibaren hüküm ifade ettiği, boşanan eşler, bu sıfatla birbirlerinin yasal mirasçısı olamayacağı ve boşanmadan önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla kendilerine sağlanan hakları kaybedeceği, mal rejiminin tasfiyesi ile de boşanmanın tüm kişisel sonuçlarının aynı tarihten itibaren doğduğu kuşkusuzdur. Öte yandan, yabancı mahkeme kararının verildiği ülkede boşanmış sayılan eşin, Türkiye'de bu kararın tanınmasını istemesinde hukuki yararı bulunduğu da her türlü duraksamadan uzaktır (HGK 18.10.2023 tarih, 2022/2-766 Esas, 2023/975 sayılı kararı).

4. Somut olayda, davacı kadın tarafından açılan tanıma davasının davalı erkek tarafından da kabul edildiği, yargılama sırasında Karaman Aile Mahkemesi'nin 2013/496 Esas, 2013/560 Karar sayılı ilamı ile boşanma davası yönünden yargılamanın yenilenmesi davasının açıldığı, yargılamanın yenilenmesi davasının kabul ile sonuçlanması halinde hukuki yararı ortadan kaldıracak Türk Mahkemelerince verilmiş bir boşanma hükmünün de olmayacağı, dolayısıyla bu davanın sonucunun beklenmesinin gerektiği gözetilmeden yazılı şekilde bir karar verilmesi doğru olmayıp bozmayı gerektirmiştir.

KARAR

Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının davacı kadın yararına BOZULMASINA,  

Peşin alınan harcın istek halinde yatırana geri verilmesine,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, karardan bir örneğinin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

25.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.

Başkan                  Üye                       Üye                  Üye                     Üye
M. Kasım Çetin      Sedat Demirtaş     Sevil Kartal      Erdem Şimşek     Şaban Kazdal

İÇTİHATIN YORUMU : Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 25.03.2025, 2024/5965 E. - 2025/3057 K. sayılı kararı, HMK anlamında hukukî sonuç olarak doğru olmasına rağmen kararda yer verilen “yargılamanın yenilenmesi” kavramına HMK anlamında katılmak mümkün değildir. Hukukî kavramlar, kural olarak, bağlı bulundukları kanuna uygun olarak kullanılmalıdır. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Sekizinci Kısmının Üçüncü Bölümünün başlığı “Yargılamanın İadesi” ve 375. maddesinin kenar başlığı ise “Yargılamanın iadesi sebepleri” şeklindedir.