T.C.
YARGITAY
3. HUKUK DAİRESİ

Esas No       : 2023/2983
Karar No      : 2024/1070

T Ü R K  M İ L L E T İ  A D I N A

Y A R G I T A Y   İ L  M I

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ                       : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 19. Hukuk Dairesi
TARİHİ                                 : 10.03.2023
SAYISI                                 : 2023/375 E., 2023/575 K.

Taraflar arasındaki malın ayıplı olması nedeniyle misliyle değişimi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince dava konusuz kaldığı gerekçesiyle esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına yönelik karar verilmiştir.

Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf talebinin esastan reddi ile davacının aktif dava ehliyeti bulunmadığından davasının usulden reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA

Davacı vekili; davacının, 2018 Model R.R. aracı 2. el olarak 1.500,000,00 TL bedele dava dışı şahıstan 23.11.2020 tarihinde satın aldığını, aracın arıza vermesi üzerine yetkili servisine götürdüğünü, yapılan incelemede aracın bir parçasının değişeceğinin söylendiğini, bu parça değişiminden sonra tekrar aynı arızanın ortaya çıktığını, aracın serviste 3-4 gün kaldıktan sonra arızanın giderildiğinin söylenerek davacıya teslim edildiğini, 22.02.2021 tarihinde aracın seyir halindeyken motorunun birdenbire kilitlendiğini, yoldan savrulduğunu, servis tarafından yapılan inceleme sonucu motorun tümden değiştirilmesine karar verildiğini, motor kilitlenmesinin yaşandığı tarihte aracın garanti kapsamında olduğunu ve aracın ayıplı mal kapsamında olduğunu iddia ederek, ayıplı aracın yenisi ile değiştirilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP

Davalı vekili; dava konusu araçta üretim hatasından kaynaklanan herhangi bir ayıp bulunmadığını, davacının dava konusu araçtan yararlanmasını engelleyen veya güçleştiren herhangi bir kusur veya ayıbın söz konusu olmadığını, aracını servise götüren davacının araca ilişkin bakımlarının gereği gibi yapıldığını, beyan ettiği şikayetler doğrultusunda da aracın kontrol edildiğini ve akabinde çalışır vaziyette teslim edildiğini, aracın motorunda tespit edilen basınç düşüklüğü sonucunda müşterinin onayı alınarak motorun değiştirildiğini ve motor değişiminin herhangi bir değer kaybı yaratmayacağını savunarak davanın reddini dilemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; aracın yargılama sırasında 3. Kişiye satılması nedeniyle dava konusuz kaldığı gerekçesiyle esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF

A. İstinaf Yoluna Başvuranlar

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri

Davacı vekili; davanın konusuz kaldığından bahisle verilen kararın yerinde olmadığını, satın aldığı araçta ortaya çıkan ayıplar nedeniyle davacının geçirdiği kaza sonucunda ölümden döndüğünü, dava konusu edilen aracın 02/09/2021 tarihinde sattığını ancak aracın ayıpsız misli ile değişim taleplerinin halen devam ettiğini, çünkü aracın ayıpsız bir misli ile değişiminin söz konusu olması halinde müvekkilinin eline aracın geri dönme ihtimalinin bulunduğunu, aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesi gerektiğini, bu mümkün değil ise de aracın ayıp nedeniyle uğramış olduğu değer kaybının talep edildiğini beyan ederek ilk derece mahkemesi kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; aracın yargılamada satılması nedeniyle taraf ehliyeti bulunmadığı, kamu düzeni gereği yapılan incelemede dava şartı yokluğu tespit edildiğinden davalının istinaf sebepleri incelenmeksizin mahkeme kararının kaldırılmasına ve davanın husumet nedeniyle usulden reddine ilişkin hüküm verilmiştir.

V. TEMYİZ

A. Temyiz Yoluna Başvuranlar

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri

Davacı vekili; öncelikle taleplerinin aracın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesi olmasına rağmen bu mümkün değilse, aracın ayıp nedeniyle uğramış olduğu değer kaybının talep edildiğini, bu taleplerinin hiç değerlendirilmeksizin karar verilmesinin hatalı olduğunu, zararı çekenin davacı olduğunu ve aracın satılmış olmasının bu durumu değiştirmediğini ve davalı lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini belirterek kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.

C. Gerekçe

1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme

Uyuşmazlık, malın ayıplı olması nedeniyle misliyle değişimi istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk

1. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un "Tüketicinin seçimlik hakları" başlıklı 11. maddesi;

(1) Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici;

a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,

b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,

c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,

ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme, seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.

2. Hukuk Genel Kurulu'nun 22.02.2022 tarihli ve 2019/1-728 E., 2022/193 K. sayılı kararının ilgili kısmı; "Usul hukukumuzda da ayrık durumlar dışında dava konusu mal veya hakkın davanın devamı sırasında devredilebileceği kabul edilmiş ve HMK’nın 125. maddesinde (HUMK m.186) dava konusunun taraflarca üçüncü kişiye devir ve temliki hâlinde yapılacak usulü işlemler düzenlenmiştir. Anılan madde hükmü, dava konusunun dava sırasında el değiştirdiği bütün hâllerde uygulanır. Bu düzenlemeden de anlaşılacağı üzere, dava açıldıktan sonra iki taraftan biri dava konusunu bir başkasına devrederse, diğer taraf dilerse; devreden ile olan davasından vazgeçerek, dava konusunu devralmış olan üçüncü kişiye karşı davaya devam eder, dilerse; dava konusunu devreden taraf hakkında davayı tazminat davasına çevirebilir." şeklindedir.

3. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu m. 125;

"(1) Davanın açılmasından sonra, davalı taraf, dava konusunu üçüncü bir kişiye devrederse, davacı aşağıdaki yetkilerden birini kullanabilir:

a) İsterse, devreden tarafla olan davasından vazgeçerek, dava konusunu devralmış olan kişiye karşı davaya devam eder. Bu takdirde dava davacı lehine sonuçlanırsa, dava konusunu devreden ve devralan yargılama giderlerinden müteselsilen sorumlu olur.

b) İsterse, davasını devreden taraf hakkında tazminat davasına dönüştürür.

(2) Davanın açılmasından sonra, dava konusu davacı tarafından devredilecek olursa, devralmış olan kişi, görülmekte olan davada davacı yerine geçer ve dava kaldığı yerden itibaren devam eder." şeklindedir.

3. Değerlendirme

Bu ilkeler ışığında somut olaya gelince; davacının aracı devretmekle misli ile değişim hakkını yitirmiş olduğu, mahkemece bu nedenle yeni bir süre verildiği, davacı vekilince yerine getirilmesi ortadan kalkmış olan bir hakkın tekrar istenilmesinin dosya münderecatına uygun düşmediği gibi mahkemenin açıklattırmak için süre vermesi de bu misliyle değişim dışındaki bir hakkın kullanılmasına yönelik olduğundan davacının ayıplı malı misli ile değişim hakkı haricindeki seçimlik haklarına yönelik talebi doğrultusunda aracın ayıp nedeniyle uğradığı kayıp hakkında inceleme yapılıp sonucuna göre karar verilmesi gerekirken davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, bu sebeple hükmün bozulması gerekmiştir.

VI. KARAR

Açıklanan sebeplerle;

Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesi uyarınca BOZULMASINA,

Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

11.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.

Başkan              Üye                            Üye                   Üye                   Üye
Ömer Kerkez      Nurten Abacı Utku     Battal Yılmaz     Hikmet Kanık    Ferhan Temel