T.C.
YARGITAY
6. Hukuk Dairesi

ESAS NO       : 2023/2297
KARAR NO    : 2024/2382

T Ü R K  M İ L L E T İ  A D I N A

Y A R G I T A Y   İ L Â M I

MAHKEMESİ              : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 45. Hukuk Dairesi
TARİHİ                        : 15.02.2023
NUMARASI                : 2020/1147 E., 2023/264 K.

Taraflar arasındaki kayıt kabul isteminden dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince istemin kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalı iflas idaresi vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı iflas idaresi vekilince yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı iflas idaresi vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA

Davacı vekili istem dilekçesinde özetle; müvekkilinin, müflis T. Elektromekanik Taah.San. ve Tic.Ltd.Şti.den alacağı bulunduğunu, bu nedenle İstanbul Anadolu 6.İcra Müdürlüğünün 2014/9502 ve 9801 sayılı dosyaları ile icra takibi başlatıldığını, şirketin iflası nedeniyle iflas masasına yaptıkları başvurunun 106.560,42 TL'lık kısmının reddedildiğini ileri sürerek 384.560,42 TL çek alacağının tespiti ile avans faizi ile birlikte iflas masasına kayıt ve kabulüne karar verilmesini talep etmiş; 22.09.2016 tarihli dilekçe ile iflas masasına yapılan alacak kaydı başvurusunun sehven 525.714,92 TL üzerinden yapıldığını, müvekkilin müflis şirketten toplam 1.384.564,42 TL alacağı bulunduğunu, alacağın 880.306,00 TL'lik kısmı müflis şirketçe keşide edilip müvekkile teslim edilmiş olan 12 adet çekten kaynaklandığını ileri sürerek on iki adet çek bedeli toplamı 880.306,00 TL alacaktan davalı iflas müdürlüğünce kabul edilen 419.174,5 TL hariç tutularak bakiye 461.132,00 TL'lik alacağının iflas masasına kaydına karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP

Davalı iflas idaresi vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının alacağını ispatlayamadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacı ve müflis şirket arasında üç adet taşeronluk sözleşmesi imzalandığı ve davaya konu çeklerinde bu işler karşılığı verildiği, çeklerin bankaya ibraz ile karşılıksız işlemi gördüğü, davacının davalıdan iflas öncesinde aldığı bu çeklerden iki tanesini icra takibine konu ettiği, takiplerin itiraz edilmeksizin kesinleştiği, kesinleşen takiplere konu çek bedellerinin iflas müdürlüğü tarafından iflas masasına kayıt ve sıra cetveline alındığı, kalan diğer çeklerin davanın konusunu oluşturduğu, taraflar arasında imzalanan sözleşmeler kapsamında düzenlenen hak edişlerin davalı tarafından imzalandığı, davacının düzenlediği faturaların da davalı defterlerinde kayıt altına alındığı, davalının kendi defterlerinde davacıya borçlu göründüğü, borcun ödendiğine dair delil sunulmadığı gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüne, 461.132,00 TL'nin davalı iflas masasına kayıt ve kabulüne karar verilmiştir.

A. İstinaf Yoluna Başvuranlar

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı iflas idaresi vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri

Davalı iflas idaresi vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusunun, sıra cetveline kaydı reddedilen 106.560,42 TL alacağın kayıt kabul istemine ilişkin olup reddedilen miktarın üzerinde davacının talebinin dava yolu ile artırılmasının mümkün olmadığını, tarafların defterleri üzerinde bilirkişi inceleme sonucuna göre, davalı taraf kendi defter kayıtlarında davacıdan 1.457.689.84 TL alacaklı durumda bulunduğu, davacı tarafın defter kayıtlarında çekler de dahil olduğu halde 812.528,15 TL borçlu olduğu görüldüğü halde ve usulüne uygun tutulmuş defter kayıtlarının davacı aleyhine kesin delil niteliği bulunduğu halde, mahkemenin bu kayıtların aksine hareket ederek 461.132,00 alacağın kaydına karar verilmesinin hukuka aykırı olduğunu, taraflar arasındaki ilişkinin eser sözleşmesi hükümlerine göre incelenip karara bağlanması gerektiğini, hakedişler üzerindeki imzaların tüzel kişi adına yetkili temsilciye ait olmadığı bildirilmesine ve yetkilinin imza sirküleri mahkemeye ibraz edilmesine rağmen mahkemece imza incelemesi yaptırılmaması hak ihlali olduğunu, çeklerin düzenlendiği tarihte iflas erteleme sürecinde bulunan müflis şirkete kayyum atandığı, söz konusu çeklerde kayyum onayı bulunup bulunmadığı araştırılmadığını, belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe ve Sonuç

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile iflas idaresince, davaya konu çeklerden 27/03/2014 tarihli Tekstil Bankası A.Ş.'ye ait 89.606,00 TL bedelli ve 01/04/2014 tarihli Tekstil Bankası A.Ş.'ye ait 40.000,00-TL bedelli çek ile Garanti Bankası A.Ş.'ye ait 200.000.00 -TL bedelli çeke istinaden başlatılan takip dosyalarında, iflas tarihine kadar ki hesaplanmış kapak hesabı olarak talep edilen toplam 419.154,50 TL'nin kabul edildiği, 30.04.2014 tarihli İNG Banka ait 100.000,00 TL bedelli çekin iflas tarihine kadar işlemiş faizi ile birlikte toplam 106.560,42 TL alacağın reddine karar verildiği, İİK'nın 236. maddesi gereğince iflasın kapatılmasına kadar masaya alacak yazdırmak mümkün olduğu gibi, masaya karşı kayıt davası açılması için iflas idaresine başvuru yapılmasının da bir ön şart olmadığı, davacı ile müflis şirket arasında inşaat işinden kaynaklı muhtelif tarihlerde taşeron sözleşmeleri imzalandığı, davaya konu 12 adet toplam 880.306,00 TL tutarındaki çeklerin, taraflar arasındaki ticari ilişki kapsamında davacıya verildiği, dava konusu çeklerin tümümün müflis şirket tarafından iflastan önce davacı adına düzenlenmiş çekler olup, süresinde bankaya ibraz edildiği, her ne kadar davacının ticari defterlerine göre müflis şirkete 812.528,15 TL borçlu gözükse de, dosyaya ibraz edilen hak ediş belgelerine göre üç proje için toplam 2.534.421,77 TL hak ediş alacağı hesaplandığı, üç proje için hazırlanan hakedişlerin tanziminden sonra sadece 2 adet 08.10.2013 tarihinde 165.090,32 TL ve 06.01.2014 tarihinde 179.392,22 TL olmak üzere 344.482,54 fatura düzenlendiği, dökümü yapılan faturalar haricinde, taraflar arasındaki sözleşmeye göre yapılan imalatların KDV dahil fatura edilmeyen imalat tutarının, 2.189.939,23 TL olduğu, buna göre davacının defterlerinde borç kaydı gözüken 812.528,15 TL mahsup edildiğinde davacının, davaya konu çekler ve hak edişlerden kaynaklı bakiye 1.377.411,08 alacağı bulunduğu, bu alacağa istinaden müflis şirketçe on iki adet toplam 880.306,00 TL tutarında davaya konu çeklerin düzenlendiği, çeklerin iflas tarihinden önce bankaya ibraz edildiği, iflas idaresince bu çeklerden 329.606 TL tutarındaki üç adet çekin takip masrafları ile birlikte toplam 419.154,50 TL'sinin kabul edildiği, davacının, iflas idaresince kabul edilen miktar da dahil olmak üzere talep edilen 461.132,00 TL'nin üstünde alacağı bulunduğundan taleple bağlılık ilkesi uyarınca bu miktar üzerinden davanın kabulüne karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle, davalı iflas idaresi vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ

A. Temyiz Yoluna Başvuranlar

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı iflas idaresi vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri

Davalı iflas idaresi vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri temyiz nedeni olarak ileri sürmüştür.

C. Gerekçe

1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme

Uyuşmazlık, kayıt kabul istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 nci maddeleri, İcra İflas Kanunu 235. ve 236. maddeleri

3- Değerlendirme

1- Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2.1- Dava, kayıt kabul istemine ilişkindir. İİK'nın 235. maddesine göre kayıt kabul davaları onbeş günlük yasal süre içinde açılması gereken davalardan olup, öncelikle iflas idaresine müracaat edilmemiş olsa bile kayıt kabul iddiasının doğrudan mahkeme önüne getirilmesi İİK'nın 236. Maddesine göre mümkündür. On beş günlük yasal süre içinde davacı alacaklı, masaya yazdırmış olduğu alacaktan daha fazla bir alacak isteyebilir, ancak bu sürenin geçmesinden sonra ıslah yoluyla talebin artırılması hukuki sonuç doğurmaz. Dairemizin [(Kapatılan) 23. Hukuk Dairesi] 26.02.2015 tarih 2014/4157 E, 2015/1204 K., 12.09.2014 tarih, 902 E., 5561 K., 05.02.2013 tarih ve 2012/6948 E., 2013/549 K. ve 31.10.2013 tarih ve 5028 E., 6683 K. sayılı ilamları da bu yöndedir.

2.2- Kayıt kabul davalarında, ispat yükü, kural olarak, hakkının tanınmasını isteyen davacı alacaklıda olup, davacı alacağının mevcudiyetini gerçek bir hukuki ilişkiye dayandığını sonradan düzenlenmesi mümkün olmayan ve birbirini doğrulayan delillerle ispatlaması gerekir. Kambiyo senetleri kural olarak illetten mücerret sayılsalar da, bunlar tek başına alacağın varlığını ispata yeterli olmayıp, bunlara dayalı olarak iflas masasına kayıt isteyen alacaklının alacağını, yukarıdaki ilkelere göre ispatlaması gerekir. Çeklerin ve bonoların hangi alacak nedeniyle verildiği hususu davacı yanca kanıtlanmalıdır. Bu durumda davacı, kayıt başvurusunda bulunulan çeklerin hangi hukuki ilişkiye dayanarak elinde bulundurulduğunu kanıtlamalıdır.

2.3- Eldeki davada mahkemece taraf defterlerinin incelenmesi için bilirkişi incelemesi yaptırılmışsa da, eser sözleşmesi hükümleri dikkate alınarak bir değerlendirme yapılmadığı gibi, bilirkişi raporları gerekçeli ve denetime elverişli değildir.

2.4- Somut olayda, davacı tarafça çeklerden kaynaklı 525.714,92-TL'nin kaydı için davalı iflas idaresine başvurulduğu, iflas idaresince alacak talebinin 419.154,50-TL'si kabul edilerek geri kalan 106.560,42-TL'sinin reddine karar verildiği, başvuru sırasında tebliğ gideri verildiği ve sıra cetvelinin davacı vekiline 24.02.2016 tarihinde tebliğ olunduğu, davanın, [iflas idaresi tarafından reddedilen 106.560,42-TL alacak (30.04.2014 tarihli ING Bank A.Ş. 4742245 çek no.lu 100.000-TL bedelli+6.540,42-TL(iflas tarihine kadar işlemiş faiz=106.560,42-TL)+30.04.2014 tarihli Garanti Bankası A.Ş. 07877927 çek nolu 50.000-TL bedelli çek+30.05.2014 tarihli Anadolubank 7658964 çek nolu 157.000,00-TL bedelli çek+ 09.05.2014 tarihli Anadolubank 7658963 nolu 71.000-TL bedelli çek=384.560,42-TL] 384.560,42- TL'nin masaya kayıt ve kabulü için tebliğden itibaren başlayan yasal on beş günlük süre içerisinde ve 07.03.2016 tarihinde açıldığı, ancak yasal on beş günlük süre geçtikten sonra davacı vekili 22.09.2016 havale tarihli dilekçesi ile çek alacağının 461.132,00 TL olarak kayıt ve kabulünü talep ettiği anlaşılmaktadır. Bu durumda mahkemece, kayıt kabul davasında yasada yazılı on beş günlük süre geçtikten sonra ıslahın mümkün olmadığı, yasal on beş günlük süreden sonra yapılan müracaatların İİK 236. madde gereğince gecikmiş kayıt kabul olarak işlem göreceği hususu da dikkate alınarak, davacının sadece 384.560,42-TL'lik yukarıda sayılı çek alacağının mevcut olup olmadığı hususunda konusunda uzman yeni bir bilirkişi heyeti seçilerek eser sözleşmesi hükümlerine göre gerekçeli ve Yargıtay denetimine elverişli rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yanılgılı gerekçe ile ıslah edilen kısmın da kabulü suretiyle yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.

VI. KARAR

Açıklanan sebeplerle;

1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,

2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Peşin alınan temyiz harcın istek halinde iadesine,

Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 45 Hukuk Dairesine gönderilmesine,

01.07.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.

Başkan                  Üye                     Üye                  Üye                    Üye 
Mahmut Coşkun     Bahri Aydoğan    Hasan Kaya     Mehmet Aksu     Zeki Gözütok