02 EKİM 2024 TARİHİNDE CEVAP VERİLEN YARGITAY İÇTİHADI BİRLEŞTİRME BAŞVURUSU
BAŞVURU DİLEKÇESİ:
YARGITAY BİRİNCİ BAŞKANLIĞINA
ANKARA
TALEP EDEN : Av. Fatih KARAMERCAN - (T.C. Kimlik No: 3.........8)
(Adres antettedir)
TALEBİN KONUSU : Mirasın gerçek reddi isteminde, murisin son yerleşim yeri adresindeki mahkemenin kesin yetkili mi olduğu yoksa istekte bulunanın yerleşim yeri mahkemesinin mi yetkili olduğu veyahut kesin yetki olmaksızın tercihe bağlı olarak hem murisin son yerleşim yeri adresindeki mahkemenin veya istekte bulunanın yerleşim yeri mahkemesinin mi yetkili olduğu konusu oluşturmaktadır.
BİLGİ : Yargıtay 5. Hukuk Dairesi’nin talep konumuz ile ilgili olarak onlarca kararı bulunmakta olup yaklaşık olarak üçer aylık dönemler çerçevesinde vermiş olduğu kararlar aşağıda sunulmaktadır.
DOKTRİNDEKİ GÖRÜŞLER
Doktrindeki hâkim görüşe göre, mirasın gerçek reddi isteminde görevli ve yetkili mahkeme, ölenin son yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesidir. (EK-1 İMRE, Zahit/ERMAN, Hasan, Miras Hukuku, Gözden Geçirilmiş 12. Basım, İstanbul, 2016, s. 366; DURAL, Mustafa/ÖZ, Turgut, Türk Özel Hukuku C: IV, Onyedinci Bası, İstanbul, 2021, s. 415; İNAN, Ali Naim/ERTAŞ, Şeref/ALBAŞ, Hakan, Türk Medeni Hukuku Miras Hukuku, Miras Hukuku, Mevzuattaki Değişikliklere ve Uygulamalardaki Yeniliklere Göre Genişletilmiş ve Güncellenmiş 10. Bası, Ankara, 2019, s. 508; HELVACI, İlhan, Eski Medenî Kanunumuzla Karşılaştırmalı Olarak Türk Medenî Kanununa Göre Mirasın Reddi (MK. m. 605 - MK. m. 618), İstanbul, 2002, s. 53; SEROZAN, Rona/Engin, Baki İlkay, Miras Hukuku, Güncellenmiş 5. Baskı, Ankara, 2018, s. 524; EREN, Fikret/YÜCER AKTÜRK, İpek, Türk Miras Hukuku, Ankara, 2019, s. 506; İŞGÜZAR, Hasan/DEMİR, Mehmet/YILMAZ, Süleyman, Miras Hukuku, Ankara, 2019, s. 152; ÇABRİ, Sezer, Miras Hukuku Şerhi (TMK m. 575-639), C: II, İstanbul, 2020, s. 590; GENÇCAN, Ömer Uğur, Miras Hukuku, Genişletilmiş 6. Baskı, Ankara, 2022, s. 1170)
Doktrindeki diğer bir görüşe göre, mirasın gerçek reddinde yetkili mahkeme, HMK m. 382/2-c.7 ve HMK m. 384 hükmünün uygulaması ile talepte bulunan kişinin oturduğu yerdeki mahkemesidir. (EK-2 KARADEMİR AYDEMİR, Dilek, Medeni Usul Hukukunda Mahkemelerin Yetkisi, 2. Baskı, Ankara, 2019, s. 295)
MİRASIN GERÇEK REDDİ İSTEMİNDE
MURİSİN SON YERLEŞİM YERİ ADRESİNDEKİ MAHKEMENİN
KESİN YETKİLİ OLDUĞU YÖNÜNDEKİ
YARGITAY HUKUK DAİRESİ KARARLARI
(YARGITAY 5. HUKUK DAİRESİ KARARLARI)
“Dava, mirasın gerçek reddi istemine ilişkindir.
Bursa 8. Sulh Hukuk Mahkemesi’nce, muris Yılmaz Ş.'ün 24/01/2020 tarihinde vefat ettiği ancak murisin son yerleşim yerinin "Aşaği Mevkii No:6. Söğütağzi Doğankent/Giresun “olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Tirebolu Sulh Hukuk Mahkemesi’nce, miras bırakanın ölmeden önceki son yerleşim yeri "Adnan Menderes Mahallesi, Fırat Caddesi, Taş Sokak, No:2. Osmangazi/Bursa" olduğu gerekçesiyle yetksizlik kararı verilmiştir.
4721 sayılı TMK'nın 609. maddesinin dördüncü fıkrasında süresi içinde yapılmış olan ret beyanı, mirasın açıldığı yerin sulh mahkemesince özel kütüğüne yazılır ve reddeden mirasçı isterse kendisine reddi gösteren bir belge verilir, hükmüne yer verilmiştir. Bu yasal düzenlemeye göre mirasın reddi istemi, mirasın açıldığı yerin sulh hukuk mahkemesinde mirasçı tarafından sözlü veya yazılı beyanla yapılabilir. Buradaki yetki kesin olup, miras bırakanın son yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesi görevli ve yetkili mahkemedir.
Somut olayda, Doğankent İlçe Jandarma Komutanlığı tarafından yapılan kolluk araştırması neticesinde müteveffa Yılmaz Ş.’ün vefat etmeden önceki son yerleşim yeri adresinin “Osmangazi/Bursa” olduğu anlaşıldığından uyuşmazlığın Bursa 8. Sulh Hukuk Mahkemesi’nde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.” (EK-3 Y. 5. HD. 21.02.2022, 1628/2643 sayılı Kararı)
* * *
“Dava, mirasın gerçek reddi istemine ilişkindir.
İzmir 2. Sulh Hukuk Mahkemesince, nüfus kayıt örneğinin incelenmesinde murisin 02/12/2020 tarihinde vefat ettiği, yapılan sorgulamadan müteveffanın Türkiye'de herhangi bir yerleşim yeri adresine rastlanmadığı ve müteveffanın “Malatya İli, Arguvan İlçesi, Güngören Mahallesi” nüfusuna kayıtlı olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Malatya 3. Sulh Hukuk Mahkemesince ise, müteveffanın son ikamet adresinin tespiti için emniyet müdürlüğüne müzekkere yazıldığı, yazılan müzekkere cevabında şahsın ölmeden önceki yerleşim yerinin “Kazımdirik Mahallesi 342/1 Sk. No:1.7 İç Kapı No:15 Bornova/İzmir” olduğunun bildirildiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
4721 sayılı TMK'nın 609. maddesinin dördüncü fıkrasında "Süresi içinde yapılmış olan ret beyanı, mirasın açıldığı yerin sulh mahkemesince özel kütüğüne yazılır ve reddeden mirasçı isterse kendisine reddi gösteren bir belge verilir." hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenlemeye göre mirasın reddi istemi, mirasın açıldığı yerin sulh hukuk mahkemesinde mirasçı tarafından sözlü veya yazılı beyanla yapılabilir. Buradaki yetki kesin olup, miras bırakanın son yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesi görevli ve yetkili mahkemedir. (TMK 609. md - Y.2.HD 2009/129191 E. - 2009/17413 K.)” (EK-4 Y. 5. HD. 23.05.2022, 5702/9101 sayılı Kararı)
* * *
“Dava, mirasın gerçek reddi istemine ilişkindir.
İstanbul Anadolu 21. Sulh Hukuk Mahkemesi'nce, miras bırakanın UYAP üzerinden alınan nüfus kayıtlarına göre son yerleşim yerinin "Çullu Küme Evleri No:39 Göle/Ardahan" olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Göle Sulh Hukuk Mahkemesince ise, UYAP sisteminde yapılan sorgulamada müteveffanın son ikamet adresinin "Bağlarbaşı Mah. F. Sok. No:6 Maltepe/İstanbul" olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
4721 sayılı TMK'nın 609. maddesinin dördüncü fıkrasında "Süresi içinde yapılmış olan ret beyanı, mirasın açıldığı yerin sulh mahkemesince özel kütüğüne yazılır ve reddeden mirasçı isterse kendisine reddi gösteren bir belge verilir." hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenlemeye göre mirasın reddi istemi, mirasın açıldığı yerin sulh hukuk mahkemesinde mirasçı tarafından sözlü veya yazılı beyanla yapılabilir. Buradaki yetki kesin olup, miras bırakanın son yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesi görevli ve yetkili mahkemedir. (TMK 609. md - Y.2.HD 2009/129191 E. - 2009/17413 K.)
Dosya içerisinde bilgi ve belgelerden mütevaffanın son yerleşim yeri adresinin "Çullu Küme Evleri No:39 Göle/Ardahan" olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda uyuşmazlığın Göle Sulh Hukuk Mahkemesi'nde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.” (EK-5 Y. 5. HD. 12.09.2022, 7700/11667 sayılı Kararı)
* * *
“… II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun (4721 sayılı Kanun) 609 uncu maddesi uyarınca mirasın gerçek reddi istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 4721 sayılı Kanun’un “Yerleşim yeri” başlıklı 19 uncu maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir.”
3. 4721 sayılı Kanun’un 609 uncu maddesinin dördüncü fıkrası şöyledir:
“Süresi içinde yapılmış olan ret beyanı, mirasın açıldığı yerin sulh mahkemesince özel kütüğüne yazılır ve reddeden mirasçı isterse kendisine reddi gösteren bir belge verilir.”
C. Değerlendirme
1. Mirasın reddi istemi, mirasın açıldığı yerin sulh hukuk mahkemesinde mirasçı tarafından sözlü veya yazılı beyanla yapılabilir. Buradaki yetki kesin olup, miras bırakanın son yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesi görevli ve yetkili mahkemedir.
2. Dosya kapsamından, müteveffanın ölmeden önceki son yerleşim yeri adresinin Mamak/Ankara olduğu anlaşıldığından, uyuşmazlığın Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemesince sonuçlandırılması gerekmektedir.” (EK-6 Y. 5. HD. 09.01.2023, 2022/14204 E. - 2023/5 K.)
* * *
“… II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun (4721 sayılı Kanun) 609 uncu maddesi uyarınca mirasın gerçek reddi istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 4721 sayılı Kanun’un “Reddin şekli” başlıklı 609 uncu maddesinin dördüncü fıkrası şöyledir:
“Süresi içinde yapılmış olan ret beyanı, mirasın açıldığı yerin sulh mahkemesince özel kütüğüne yazılır ve reddeden mirasçı isterse kendisine reddi gösteren bir belge verilir.”
C. Değerlendirme
Dosya kapsamından, müteveffanın ölmeden önceki son yerleşim yeri adresinin 19 Mayıs Mah. Sinan Ercan Cad. No:1. B Kadıköy/İstanbul olduğu anlaşıldığından, uyuşmazlığın İstanbul Anadolu 4. Sulh Hukuk Mahkemesince sonuçlandırılması gerekmektedir.” (EK-7 Y. 5. HD. 24.04.2023, 430/3925 sayılı Kararı)
* * *
“… II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun (4721 sayılı Kanun) 609 uncu maddesi uyarınca mirasın gerçek reddi istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 4721 sayılı Kanun’un “Reddin şekli” başlıklı 609 uncu maddesinin dördüncü fıkrası şöyledir:
“Süresi içinde yapılmış olan ret beyanı, mirasın açıldığı yerin sulh mahkemesince özel kütüğüne yazılır ve reddeden mirasçı isterse kendisine reddi gösteren bir belge verilir.”
C. Değerlendirme
Dosya kapsamından, müteveffanın ölmeden önceki son yerleşim yeri adresinin Bağlar/Diyarbakır olduğu anlaşıldığından, uyuşmazlığın Diyarbakır 1. Sulh Hukuk Mahkemesince sonuçlandırılması gerekmektedir.” (EK-8 Y. 5. HD. 05.07.2023, 5432/6896 sayılı Kararı)
MİRASIN GERÇEK REDDİ İSTEMİNDE
İSTEKTE BULUNANIN YERLEŞİM YERİ MAHKEMESİNİN
MURİSİN SON YERLEŞİM YERİ ADRESİNDEKİ MAHKEMENİN
YETKİLİ OLDUĞU YÖNÜNDEKİ
YARGITAY HUKUK DAİRESİ KARARLARI
(YARGITAY 14. HUKUK DAİRESİ KARARLARI)
“… 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu da, “Mirasın kayıtsız şartsız reddine ilişkin beyanın tespit ve tescilini” çekişmesiz yargı işi kabul etmiş (m.382/2-c/7) ve kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, çekişmesiz yargı işleri için talepte bulunan kişinin veya ilgililerden birinin oturduğu yer mahkemesini yetkili kılmıştır. (m.384) Türk Medeni Kanununda aksine bir düzenleme bulunmadığına göre, bu Kanuna göre de, ret isteğinin tespit ve tescilinde, istekte bulunanın oturduğu yer mahkemesi yetkilidir. Bu mahkeme, mirasın reddi beyanını alır, tutanakla tespit edip özel kütüğüne yazılmasına karar verir. Şayet o yer mirasbırakanın yerleşim yeri değilse, bu kararı özel kütüğü tutmakla görevli mirasın açıldığı yer sulh mahkemesine gönderir. O yer sulh hukuk mahkemesi de özel kütüğe bu kararı yazar. O nedenle, mirasçının mirası kayıtsız şartsız reddettiğine ilişkin yazılı veya sözlü beyanını, oturduğu yer sulh mahkemesinde yapmasında “Yetki” bakımından bir yanlışlık bulunmamaktadır.” (EK-9 Y. 14. HD. 24.09.2019, 2016/15943 E. - 2019/5676 K.)
* * *
“… 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu da, “Mirasın kayıtsız şartsız reddine ilişkin beyanın tespit ve tescilini” çekişmesiz yargı işi kabul etmiş (m.382/2-c/7) ve kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, çekişmesiz yargı işleri için talepte bulunan kişinin veya ilgililerden birinin oturduğu yer mahkemesini yetkili kılmıştır. (m.384) Türk Medeni Kanununda aksine bir düzenleme bulunmadığına göre, bu Kanuna göre de, ret isteğinin tespit ve tescilinde, istekte bulunanın oturduğu yer mahkemesi yetkilidir. Bu mahkeme, mirasın reddi beyanını alır, tutanakla tespit edip özel kütüğüne yazılmasına karar verir. Şayet o yer mirasbırakanın yerleşim yeri değilse, bu kararı özel kütüğü tutmakla görevli mirasın açıldığı yer sulh mahkemesine gönderir. O yer sulh hukuk mahkemesi de özel kütüğe bu kararı yazar. O nedenle, mirasçının mirası kayıtsız şartsız reddettiğine ilişkin yazılı veya sözlü beyanını, oturduğu yer sulh mahkemesinde yapmasında “Yetki” bakımından bir yanlışlık bulunmamaktadır.” (EK-10 Y. 14. HD. 05.11.2020, 2016/16851 E. - 2020/6894 K.)
* * *
“… 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu da, "Mirasın kayıtsız şartsız reddine ilişkin beyanın tespit ve tescilini" çekişmesiz yargı işi kabul etmiş (m.382/2-c/7) ve kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, çekişmesiz yargı işleri için talepte bulunan kişinin veya ilgililerden birinin oturduğu yer mahkemesini yetkili kılmıştır. (m.384) Türk Medeni Kanununda aksine bir düzenleme bulunmadığına göre, bu Kanuna göre de, ret isteğinin tespit ve tescilinde, istekte bulunanın oturduğu yer mahkemesi yetkilidir. Bu mahkeme, mirasın reddi beyanını alır, tutanakla tespit edip özel kütüğüne yazılmasına karar verir. Şayet o yer mirasbırakanın yerleşim yeri değilse, bu kararı özel kütüğü tutmakla görevli mirasın açıldığı yer sulh mahkemesine gönderir. O yer sulh hukuk mahkemesi de özel kütüğe bu kararı yazar. O nedenle, mirasçının mirası kayıtsız şartsız reddettiğine ilişkin yazılı veya sözlü beyanını, oturduğu yer sulh mahkemesinde yapmasında "Yetki" bakımından bir yanlışlık bulunmamaktadır.” (EK-11 Y. 14. HD. 17.05.2021, 2018/4832 E. - 2021/3226 K.)
EK BİLGİ: Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu’nun 22.06.2021 tarihli ve 196 sayılı Kararı ile Yargıtay 14. Hukuk Dairesi numarasının 7. Hukuk Dairesi olarak değiştirilmesine karar verilmiştir.
MİRASIN GERÇEK REDDİ İSTEMİNDE
KESİN YETKİ OLMAKSIZIN TERCİHE BAĞLI OLARAK
HEM MURİSİN SON YERLEŞİM YERİ ADRESİNDEKİ MAHKEMENİN
VEYA
İSTEKTE BULUNANIN YERLEŞİM YERİ MAHKEMESİNİN
YETKİLİ OLDUĞU YÖNÜNDEKİ
YARGITAY HUKUK DAİRESİ KARARI
(YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ KARARI)
“SONUÇ : Mirasın gerçek reddin tespiti istemine ilişkin yargılamada; ret beyanının yapılacağı mahkeme yönünden kesin yetkinin söz konusu olmadığı, ret beyanında bulunan mirasçının, oturduğu yer mahkemesinin de yetkili mahkeme olduğu, 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun, “Başkanlar kurulunun görevleri” kenar başlıklı 35. maddesi gereğince; Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesi, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi, Konya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi, Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi, Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi ve Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin kesin nitelikte kararları arasındaki uyuşmazlığın bu şekilde giderilmesine,” (EK-12 Y. 7. HD. 06.09.2022, 2021/7018 E. - 2022/4871 K.)
Görüldüğü üzere, Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 06.09.2022 tarihli uyuşmazlığın giderilmesi kararında, mirasın gerçek reddin tespiti isteminde kesin yetkinin söz konusu olmadığından hareketle ret beyanında bulunan mirasçının oturduğu yer mahkemesinin de yetkili olduğu görüşündedir.
Daha önce de ifade ettiğimiz gibi bu durumda, uyuşmazlık sonucu verilen karar daha önceki başka bir Yargıtay Hukuk Dairesi (Yargıtay 5. Hukuk Dairesi) uygulaması veya içtihadı ile çeliştiği için uyuşmazlığın giderilmesine karar veren Yargıtay 7. Hukuk Dairesi’nin kanımızca, kanunî değişiklik yapılıncaya kadar hak kayıplarının önlenmesi adına 2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun 45. maddesi kıyas yoluyla uygulatması gerekirdi. (EK-13 KARAMERCAN, Fatih, 5235 Sayılı Kanunun Madde 35/1-b.3 Hükmü Uyarınca Uyuşmazlığın Giderilmesinde Yaşanan Sorunlar, İzBD, S: 3, Y: 2022, s. 217, 218)
SONUÇ : Her türlü takdir hakkı sayın Yargıtay Birinci Başkanlığı’na ait olmak üzere TALEP KONUMUZA AİT YARGITAY HUKUK GENEL KURULU VE YARGITAY HUKUK DAİRELERİ’NCE VERİLMİŞ OLAN İÇTİHATLAR ARASINDAKİ FARKLILIKLAR NEDENİ İLE İÇTİHATLARIN BİRLEŞTİRİLMESİNİ saygı ile dilerim. 01.11.2023
Talep Eden
Av. Fatih KARAMERCAN, LL.M.
EKİ : Kimlik fotokopisi.
1-) İMRE, Zahit/ERMAN, Hasan, Miras Hukuku, Gözden Geçirilmiş 12. Basım, İstanbul, 2016, s. 366; DURAL, Mustafa/ÖZ, Turgut, Türk Özel Hukuku C: IV, Onyedinci Bası, İstanbul, 2021, s. 415; İNAN, Ali Naim/ERTAŞ, Şeref/ALBAŞ, Hakan, Türk Medeni Hukuku Miras Hukuku, Miras Hukuku, Mevzuattaki Değişikliklere ve Uygulamalardaki Yeniliklere Göre Genişletilmiş ve Güncellenmiş 10. Bası, Ankara, 2019, s. 508; HELVACI, İlhan, Eski Medenî Kanunumuzla Karşılaştırmalı Olarak Türk Medenî Kanununa Göre Mirasın Reddi (MK. m. 605 - MK. m. 618), İstanbul, 2002, s. 53; SEROZAN, Rona/Engin, Baki İlkay, Miras Hukuku, Güncellenmiş 5. Baskı, Ankara, 2018, s. 524; EREN, Fikret/YÜCER AKTÜRK, İpek, Türk Miras Hukuku, Ankara, 2019, s. 506; İŞGÜZAR, Hasan/DEMİR, Mehmet/YILMAZ, Süleyman, Miras Hukuku, Ankara, 2019, s. 152; ÇABRİ, Sezer, Miras Hukuku Şerhi (TMK m. 575-639), C: II, İstanbul, 2020, s. 590; GENÇCAN, Ömer Uğur, Miras Hukuku, Genişletilmiş 6. Baskı, Ankara, 2022, s. 1170.
2-) KARADEMİR AYDEMİR, Dilek, Medeni Usul Hukukunda Mahkemelerin Yetkisi, 2. Baskı, Ankara, 2019, s. 295.
3-) Y. 5. HD. 21.02.2022, 1628/2643 sayılı Kararı.
4-) Y. 5. HD. 23.05.2022, 5702/9101 sayılı Kararı.
5-) Y. 5. HD. 12.09.2022, 7700/11667 sayılı Kararı.
6-) Y. 5. HD. 09.01.2023, 2022/14204 E. - 2023/5 K.
7-) Y. 5. HD. 24.04.2023, 430/3925 sayılı Kararı.
8-) Y. 5. HD. 05.07.2023, 5432/6896 sayılı Kararı.
9-) Y. 14. HD. 24.09.2019, 2016/15943 E. - 2019/5676 K.
10-) Y. 14. HD. 05.11.2020, 2016/16851 E. - 2020/6894 K.
11-) Y. 14. HD. 17.05.2021, 2018/4832 E. - 2021/3226 K.
12-) Y. 7. HD. 06.09.2022, 2021/7018 E. - 2022/4871 K.
13-) KARAMERCAN, Fatih, 5235 Sayılı Kanunun Madde 35/1-b.3 Hükmü Uyarınca Uyuşmazlığın Giderilmesinde Yaşanan Sorunlar, İzBD, S: 3, Y: 2022, s. 217, 218.
BAŞVURU SONUCU:
T.C.
YARGITAY
Birinci Başkanlığı
05.11.2024
Sayı : E-60482426/6344/9582
Konu : Kurul Kararı
Sayın Avukat Fatih KARAMERCAN
Hamidiye Mah. Cendere Cad. No:45
C Blok Kat:4 Daire:19
Kağıthane/İSTANBUL
İlgi : 01.11.2023 tarihli dilekçeniz.
Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunun 02.10.2024 tarih ve 215 sayılı karar sureti ilişikte gönderilmiştir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Ömrü YILMAZ
Hakim
Genel Sekreter Yardımcısı
EK : Karar Sureti
Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunun 02.10.2024 tarihli ve 215 sayılı
Kararı
Yargıtay Kanunu'nun 10. maddesi gereğince toplanan Kurulumuzca:
“Mirasın gerçek reddinde yetkili mahkemenin Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 11. maddesine göre mi, yoksa çekişmesiz yargı işi niteliğinde olduğundan HMK. 384. maddesine göre mi belirleneceği konusundaki çelişkilerin giderilmesi” konusunda Avukat Fatih Karamercan imzalı; 01.11.2023 tarihli; 2023/27344 Sayılı içtihatları birleştirme başvurusunda;
Beşinci Hukuk Dairesi Başkanlığının: 21.02.2022 tarih, E:2022/1628 K:2022/2643; 23.05.2022 tarih, E:2022/5702 K:2022/9101; 12.09.2022 tarih, E:2022/7700 K:2022/11667; 24.04.2023 tarih, E:2022/14204 K:2023/5; 05.07.2023 tarih, E:2023/430 K:2023/3925; 05.07.2023 tarih, E:2023/5432 K.2023/6896;
Yedinci Hukuk Dairesi Başkanlığının: 06.09.2022 tarih, E:2021/7018 K.2022/4871;
(Kapatılan) On Dördüncü Hukuk Dairesi Başkanlığının: 24.09.2019 tarih, E:2016/15943 K:2019/5676; 05.11.2020 tarih, E:2016/16851 K:2020/6894; 17.05.2021 tarihli, E:2018/4832 K.2021/3226; sayılı kararları arasında içtihat aykırılığı bulunduğu ileri sürülmesi üzerine ilgili daire başkanlıklarının ve Hukuk Genel Kurulu Başkanlığının görüşleri alındı.
Gereği görüşüldü:
Aykırılık bulunduğu ileri sürülen kararlar arasında aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından içtihatların birleştirme yoluna gidilmesine gerek olmadığına;
02.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
02 EKİM 2024 TARİHİNDE CEVAP VERİLEN YARGITAY İÇTİHADI BİRLEŞTİRME BAŞVURUSU
BAŞVURU DİLEKÇESİ:
YARGITAY BİRİNCİ BAŞKANLIĞINA
ANKARA
TALEP EDEN : Av. Fatih KARAMERCAN - (T.C. Kimlik No: 3.........8)
(Adres antettedir)
TALEBİN KONUSU : Mirasın gerçek reddi isteminde, murisin son yerleşim yeri adresindeki mahkemenin kesin yetkili mi olduğu yoksa istekte bulunanın yerleşim yeri mahkemesinin mi yetkili olduğu veyahut kesin yetki olmaksızın tercihe bağlı olarak hem murisin son yerleşim yeri adresindeki mahkemenin veya istekte bulunanın yerleşim yeri mahkemesinin mi yetkili olduğu konusu oluşturmaktadır.
BİLGİ : Yargıtay 5. Hukuk Dairesi’nin talep konumuz ile ilgili olarak onlarca kararı bulunmakta olup yaklaşık olarak üçer aylık dönemler çerçevesinde vermiş olduğu kararlar aşağıda sunulmaktadır.
DOKTRİNDEKİ GÖRÜŞLER
Doktrindeki hâkim görüşe göre, mirasın gerçek reddi isteminde görevli ve yetkili mahkeme, ölenin son yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesidir. (EK-1 İMRE, Zahit/ERMAN, Hasan, Miras Hukuku, Gözden Geçirilmiş 12. Basım, İstanbul, 2016, s. 366; DURAL, Mustafa/ÖZ, Turgut, Türk Özel Hukuku C: IV, Onyedinci Bası, İstanbul, 2021, s. 415; İNAN, Ali Naim/ERTAŞ, Şeref/ALBAŞ, Hakan, Türk Medeni Hukuku Miras Hukuku, Miras Hukuku, Mevzuattaki Değişikliklere ve Uygulamalardaki Yeniliklere Göre Genişletilmiş ve Güncellenmiş 10. Bası, Ankara, 2019, s. 508; HELVACI, İlhan, Eski Medenî Kanunumuzla Karşılaştırmalı Olarak Türk Medenî Kanununa Göre Mirasın Reddi (MK. m. 605 - MK. m. 618), İstanbul, 2002, s. 53; SEROZAN, Rona/Engin, Baki İlkay, Miras Hukuku, Güncellenmiş 5. Baskı, Ankara, 2018, s. 524; EREN, Fikret/YÜCER AKTÜRK, İpek, Türk Miras Hukuku, Ankara, 2019, s. 506; İŞGÜZAR, Hasan/DEMİR, Mehmet/YILMAZ, Süleyman, Miras Hukuku, Ankara, 2019, s. 152; ÇABRİ, Sezer, Miras Hukuku Şerhi (TMK m. 575-639), C: II, İstanbul, 2020, s. 590; GENÇCAN, Ömer Uğur, Miras Hukuku, Genişletilmiş 6. Baskı, Ankara, 2022, s. 1170)
Doktrindeki diğer bir görüşe göre, mirasın gerçek reddinde yetkili mahkeme, HMK m. 382/2-c.7 ve HMK m. 384 hükmünün uygulaması ile talepte bulunan kişinin oturduğu yerdeki mahkemesidir. (EK-2 KARADEMİR AYDEMİR, Dilek, Medeni Usul Hukukunda Mahkemelerin Yetkisi, 2. Baskı, Ankara, 2019, s. 295)
MİRASIN GERÇEK REDDİ İSTEMİNDE
MURİSİN SON YERLEŞİM YERİ ADRESİNDEKİ MAHKEMENİN
KESİN YETKİLİ OLDUĞU YÖNÜNDEKİ
YARGITAY HUKUK DAİRESİ KARARLARI
(YARGITAY 5. HUKUK DAİRESİ KARARLARI)
“Dava, mirasın gerçek reddi istemine ilişkindir.
Bursa 8. Sulh Hukuk Mahkemesi’nce, muris Yılmaz Ş.'ün 24/01/2020 tarihinde vefat ettiği ancak murisin son yerleşim yerinin "Aşaği Mevkii No:6. Söğütağzi Doğankent/Giresun “olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Tirebolu Sulh Hukuk Mahkemesi’nce, miras bırakanın ölmeden önceki son yerleşim yeri "Adnan Menderes Mahallesi, Fırat Caddesi, Taş Sokak, No:2. Osmangazi/Bursa" olduğu gerekçesiyle yetksizlik kararı verilmiştir.
4721 sayılı TMK'nın 609. maddesinin dördüncü fıkrasında süresi içinde yapılmış olan ret beyanı, mirasın açıldığı yerin sulh mahkemesince özel kütüğüne yazılır ve reddeden mirasçı isterse kendisine reddi gösteren bir belge verilir, hükmüne yer verilmiştir. Bu yasal düzenlemeye göre mirasın reddi istemi, mirasın açıldığı yerin sulh hukuk mahkemesinde mirasçı tarafından sözlü veya yazılı beyanla yapılabilir. Buradaki yetki kesin olup, miras bırakanın son yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesi görevli ve yetkili mahkemedir.
Somut olayda, Doğankent İlçe Jandarma Komutanlığı tarafından yapılan kolluk araştırması neticesinde müteveffa Yılmaz Ş.’ün vefat etmeden önceki son yerleşim yeri adresinin “Osmangazi/Bursa” olduğu anlaşıldığından uyuşmazlığın Bursa 8. Sulh Hukuk Mahkemesi’nde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.” (EK-3 Y. 5. HD. 21.02.2022, 1628/2643 sayılı Kararı)
* * *
“Dava, mirasın gerçek reddi istemine ilişkindir.
İzmir 2. Sulh Hukuk Mahkemesince, nüfus kayıt örneğinin incelenmesinde murisin 02/12/2020 tarihinde vefat ettiği, yapılan sorgulamadan müteveffanın Türkiye'de herhangi bir yerleşim yeri adresine rastlanmadığı ve müteveffanın “Malatya İli, Arguvan İlçesi, Güngören Mahallesi” nüfusuna kayıtlı olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Malatya 3. Sulh Hukuk Mahkemesince ise, müteveffanın son ikamet adresinin tespiti için emniyet müdürlüğüne müzekkere yazıldığı, yazılan müzekkere cevabında şahsın ölmeden önceki yerleşim yerinin “Kazımdirik Mahallesi 342/1 Sk. No:1.7 İç Kapı No:15 Bornova/İzmir” olduğunun bildirildiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
4721 sayılı TMK'nın 609. maddesinin dördüncü fıkrasında "Süresi içinde yapılmış olan ret beyanı, mirasın açıldığı yerin sulh mahkemesince özel kütüğüne yazılır ve reddeden mirasçı isterse kendisine reddi gösteren bir belge verilir." hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenlemeye göre mirasın reddi istemi, mirasın açıldığı yerin sulh hukuk mahkemesinde mirasçı tarafından sözlü veya yazılı beyanla yapılabilir. Buradaki yetki kesin olup, miras bırakanın son yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesi görevli ve yetkili mahkemedir. (TMK 609. md - Y.2.HD 2009/129191 E. - 2009/17413 K.)” (EK-4 Y. 5. HD. 23.05.2022, 5702/9101 sayılı Kararı)
* * *
“Dava, mirasın gerçek reddi istemine ilişkindir.
İstanbul Anadolu 21. Sulh Hukuk Mahkemesi'nce, miras bırakanın UYAP üzerinden alınan nüfus kayıtlarına göre son yerleşim yerinin "Çullu Küme Evleri No:39 Göle/Ardahan" olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Göle Sulh Hukuk Mahkemesince ise, UYAP sisteminde yapılan sorgulamada müteveffanın son ikamet adresinin "Bağlarbaşı Mah. F. Sok. No:6 Maltepe/İstanbul" olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
4721 sayılı TMK'nın 609. maddesinin dördüncü fıkrasında "Süresi içinde yapılmış olan ret beyanı, mirasın açıldığı yerin sulh mahkemesince özel kütüğüne yazılır ve reddeden mirasçı isterse kendisine reddi gösteren bir belge verilir." hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenlemeye göre mirasın reddi istemi, mirasın açıldığı yerin sulh hukuk mahkemesinde mirasçı tarafından sözlü veya yazılı beyanla yapılabilir. Buradaki yetki kesin olup, miras bırakanın son yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesi görevli ve yetkili mahkemedir. (TMK 609. md - Y.2.HD 2009/129191 E. - 2009/17413 K.)
Dosya içerisinde bilgi ve belgelerden mütevaffanın son yerleşim yeri adresinin "Çullu Küme Evleri No:39 Göle/Ardahan" olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda uyuşmazlığın Göle Sulh Hukuk Mahkemesi'nde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.” (EK-5 Y. 5. HD. 12.09.2022, 7700/11667 sayılı Kararı)
* * *
“… II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun (4721 sayılı Kanun) 609 uncu maddesi uyarınca mirasın gerçek reddi istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 4721 sayılı Kanun’un “Yerleşim yeri” başlıklı 19 uncu maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir.”
3. 4721 sayılı Kanun’un 609 uncu maddesinin dördüncü fıkrası şöyledir:
“Süresi içinde yapılmış olan ret beyanı, mirasın açıldığı yerin sulh mahkemesince özel kütüğüne yazılır ve reddeden mirasçı isterse kendisine reddi gösteren bir belge verilir.”
C. Değerlendirme
1. Mirasın reddi istemi, mirasın açıldığı yerin sulh hukuk mahkemesinde mirasçı tarafından sözlü veya yazılı beyanla yapılabilir. Buradaki yetki kesin olup, miras bırakanın son yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesi görevli ve yetkili mahkemedir.
2. Dosya kapsamından, müteveffanın ölmeden önceki son yerleşim yeri adresinin Mamak/Ankara olduğu anlaşıldığından, uyuşmazlığın Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemesince sonuçlandırılması gerekmektedir.” (EK-6 Y. 5. HD. 09.01.2023, 2022/14204 E. - 2023/5 K.)
* * *
“… II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun (4721 sayılı Kanun) 609 uncu maddesi uyarınca mirasın gerçek reddi istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 4721 sayılı Kanun’un “Reddin şekli” başlıklı 609 uncu maddesinin dördüncü fıkrası şöyledir:
“Süresi içinde yapılmış olan ret beyanı, mirasın açıldığı yerin sulh mahkemesince özel kütüğüne yazılır ve reddeden mirasçı isterse kendisine reddi gösteren bir belge verilir.”
C. Değerlendirme
Dosya kapsamından, müteveffanın ölmeden önceki son yerleşim yeri adresinin 19 Mayıs Mah. Sinan Ercan Cad. No:1. B Kadıköy/İstanbul olduğu anlaşıldığından, uyuşmazlığın İstanbul Anadolu 4. Sulh Hukuk Mahkemesince sonuçlandırılması gerekmektedir.” (EK-7 Y. 5. HD. 24.04.2023, 430/3925 sayılı Kararı)
* * *
“… II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun (4721 sayılı Kanun) 609 uncu maddesi uyarınca mirasın gerçek reddi istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 4721 sayılı Kanun’un “Reddin şekli” başlıklı 609 uncu maddesinin dördüncü fıkrası şöyledir:
“Süresi içinde yapılmış olan ret beyanı, mirasın açıldığı yerin sulh mahkemesince özel kütüğüne yazılır ve reddeden mirasçı isterse kendisine reddi gösteren bir belge verilir.”
C. Değerlendirme
Dosya kapsamından, müteveffanın ölmeden önceki son yerleşim yeri adresinin Bağlar/Diyarbakır olduğu anlaşıldığından, uyuşmazlığın Diyarbakır 1. Sulh Hukuk Mahkemesince sonuçlandırılması gerekmektedir.” (EK-8 Y. 5. HD. 05.07.2023, 5432/6896 sayılı Kararı)
MİRASIN GERÇEK REDDİ İSTEMİNDE
İSTEKTE BULUNANIN YERLEŞİM YERİ MAHKEMESİNİN
MURİSİN SON YERLEŞİM YERİ ADRESİNDEKİ MAHKEMENİN
YETKİLİ OLDUĞU YÖNÜNDEKİ
YARGITAY HUKUK DAİRESİ KARARLARI
(YARGITAY 14. HUKUK DAİRESİ KARARLARI)
“… 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu da, “Mirasın kayıtsız şartsız reddine ilişkin beyanın tespit ve tescilini” çekişmesiz yargı işi kabul etmiş (m.382/2-c/7) ve kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, çekişmesiz yargı işleri için talepte bulunan kişinin veya ilgililerden birinin oturduğu yer mahkemesini yetkili kılmıştır. (m.384) Türk Medeni Kanununda aksine bir düzenleme bulunmadığına göre, bu Kanuna göre de, ret isteğinin tespit ve tescilinde, istekte bulunanın oturduğu yer mahkemesi yetkilidir. Bu mahkeme, mirasın reddi beyanını alır, tutanakla tespit edip özel kütüğüne yazılmasına karar verir. Şayet o yer mirasbırakanın yerleşim yeri değilse, bu kararı özel kütüğü tutmakla görevli mirasın açıldığı yer sulh mahkemesine gönderir. O yer sulh hukuk mahkemesi de özel kütüğe bu kararı yazar. O nedenle, mirasçının mirası kayıtsız şartsız reddettiğine ilişkin yazılı veya sözlü beyanını, oturduğu yer sulh mahkemesinde yapmasında “Yetki” bakımından bir yanlışlık bulunmamaktadır.” (EK-9 Y. 14. HD. 24.09.2019, 2016/15943 E. - 2019/5676 K.)
* * *
“… 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu da, “Mirasın kayıtsız şartsız reddine ilişkin beyanın tespit ve tescilini” çekişmesiz yargı işi kabul etmiş (m.382/2-c/7) ve kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, çekişmesiz yargı işleri için talepte bulunan kişinin veya ilgililerden birinin oturduğu yer mahkemesini yetkili kılmıştır. (m.384) Türk Medeni Kanununda aksine bir düzenleme bulunmadığına göre, bu Kanuna göre de, ret isteğinin tespit ve tescilinde, istekte bulunanın oturduğu yer mahkemesi yetkilidir. Bu mahkeme, mirasın reddi beyanını alır, tutanakla tespit edip özel kütüğüne yazılmasına karar verir. Şayet o yer mirasbırakanın yerleşim yeri değilse, bu kararı özel kütüğü tutmakla görevli mirasın açıldığı yer sulh mahkemesine gönderir. O yer sulh hukuk mahkemesi de özel kütüğe bu kararı yazar. O nedenle, mirasçının mirası kayıtsız şartsız reddettiğine ilişkin yazılı veya sözlü beyanını, oturduğu yer sulh mahkemesinde yapmasında “Yetki” bakımından bir yanlışlık bulunmamaktadır.” (EK-10 Y. 14. HD. 05.11.2020, 2016/16851 E. - 2020/6894 K.)
* * *
“… 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu da, "Mirasın kayıtsız şartsız reddine ilişkin beyanın tespit ve tescilini" çekişmesiz yargı işi kabul etmiş (m.382/2-c/7) ve kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, çekişmesiz yargı işleri için talepte bulunan kişinin veya ilgililerden birinin oturduğu yer mahkemesini yetkili kılmıştır. (m.384) Türk Medeni Kanununda aksine bir düzenleme bulunmadığına göre, bu Kanuna göre de, ret isteğinin tespit ve tescilinde, istekte bulunanın oturduğu yer mahkemesi yetkilidir. Bu mahkeme, mirasın reddi beyanını alır, tutanakla tespit edip özel kütüğüne yazılmasına karar verir. Şayet o yer mirasbırakanın yerleşim yeri değilse, bu kararı özel kütüğü tutmakla görevli mirasın açıldığı yer sulh mahkemesine gönderir. O yer sulh hukuk mahkemesi de özel kütüğe bu kararı yazar. O nedenle, mirasçının mirası kayıtsız şartsız reddettiğine ilişkin yazılı veya sözlü beyanını, oturduğu yer sulh mahkemesinde yapmasında "Yetki" bakımından bir yanlışlık bulunmamaktadır.” (EK-11 Y. 14. HD. 17.05.2021, 2018/4832 E. - 2021/3226 K.)
EK BİLGİ: Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu’nun 22.06.2021 tarihli ve 196 sayılı Kararı ile Yargıtay 14. Hukuk Dairesi numarasının 7. Hukuk Dairesi olarak değiştirilmesine karar verilmiştir.
MİRASIN GERÇEK REDDİ İSTEMİNDE
KESİN YETKİ OLMAKSIZIN TERCİHE BAĞLI OLARAK
HEM MURİSİN SON YERLEŞİM YERİ ADRESİNDEKİ MAHKEMENİN
VEYA
İSTEKTE BULUNANIN YERLEŞİM YERİ MAHKEMESİNİN
YETKİLİ OLDUĞU YÖNÜNDEKİ
YARGITAY HUKUK DAİRESİ KARARI
(YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ KARARI)
“SONUÇ : Mirasın gerçek reddin tespiti istemine ilişkin yargılamada; ret beyanının yapılacağı mahkeme yönünden kesin yetkinin söz konusu olmadığı, ret beyanında bulunan mirasçının, oturduğu yer mahkemesinin de yetkili mahkeme olduğu, 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun, “Başkanlar kurulunun görevleri” kenar başlıklı 35. maddesi gereğince; Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesi, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi, Konya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi, Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi, Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi ve Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin kesin nitelikte kararları arasındaki uyuşmazlığın bu şekilde giderilmesine,” (EK-12 Y. 7. HD. 06.09.2022, 2021/7018 E. - 2022/4871 K.)
Görüldüğü üzere, Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 06.09.2022 tarihli uyuşmazlığın giderilmesi kararında, mirasın gerçek reddin tespiti isteminde kesin yetkinin söz konusu olmadığından hareketle ret beyanında bulunan mirasçının oturduğu yer mahkemesinin de yetkili olduğu görüşündedir.
Daha önce de ifade ettiğimiz gibi bu durumda, uyuşmazlık sonucu verilen karar daha önceki başka bir Yargıtay Hukuk Dairesi (Yargıtay 5. Hukuk Dairesi) uygulaması veya içtihadı ile çeliştiği için uyuşmazlığın giderilmesine karar veren Yargıtay 7. Hukuk Dairesi’nin kanımızca, kanunî değişiklik yapılıncaya kadar hak kayıplarının önlenmesi adına 2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun 45. maddesi kıyas yoluyla uygulatması gerekirdi. (EK-13 KARAMERCAN, Fatih, 5235 Sayılı Kanunun Madde 35/1-b.3 Hükmü Uyarınca Uyuşmazlığın Giderilmesinde Yaşanan Sorunlar, İzBD, S: 3, Y: 2022, s. 217, 218)
SONUÇ : Her türlü takdir hakkı sayın Yargıtay Birinci Başkanlığı’na ait olmak üzere TALEP KONUMUZA AİT YARGITAY HUKUK GENEL KURULU VE YARGITAY HUKUK DAİRELERİ’NCE VERİLMİŞ OLAN İÇTİHATLAR ARASINDAKİ FARKLILIKLAR NEDENİ İLE İÇTİHATLARIN BİRLEŞTİRİLMESİNİ saygı ile dilerim. 01.11.2023
Talep Eden
Av. Fatih KARAMERCAN, LL.M.
EKİ : Kimlik fotokopisi.
1-) İMRE, Zahit/ERMAN, Hasan, Miras Hukuku, Gözden Geçirilmiş 12. Basım, İstanbul, 2016, s. 366; DURAL, Mustafa/ÖZ, Turgut, Türk Özel Hukuku C: IV, Onyedinci Bası, İstanbul, 2021, s. 415; İNAN, Ali Naim/ERTAŞ, Şeref/ALBAŞ, Hakan, Türk Medeni Hukuku Miras Hukuku, Miras Hukuku, Mevzuattaki Değişikliklere ve Uygulamalardaki Yeniliklere Göre Genişletilmiş ve Güncellenmiş 10. Bası, Ankara, 2019, s. 508; HELVACI, İlhan, Eski Medenî Kanunumuzla Karşılaştırmalı Olarak Türk Medenî Kanununa Göre Mirasın Reddi (MK. m. 605 - MK. m. 618), İstanbul, 2002, s. 53; SEROZAN, Rona/Engin, Baki İlkay, Miras Hukuku, Güncellenmiş 5. Baskı, Ankara, 2018, s. 524; EREN, Fikret/YÜCER AKTÜRK, İpek, Türk Miras Hukuku, Ankara, 2019, s. 506; İŞGÜZAR, Hasan/DEMİR, Mehmet/YILMAZ, Süleyman, Miras Hukuku, Ankara, 2019, s. 152; ÇABRİ, Sezer, Miras Hukuku Şerhi (TMK m. 575-639), C: II, İstanbul, 2020, s. 590; GENÇCAN, Ömer Uğur, Miras Hukuku, Genişletilmiş 6. Baskı, Ankara, 2022, s. 1170.
2-) KARADEMİR AYDEMİR, Dilek, Medeni Usul Hukukunda Mahkemelerin Yetkisi, 2. Baskı, Ankara, 2019, s. 295.
3-) Y. 5. HD. 21.02.2022, 1628/2643 sayılı Kararı.
4-) Y. 5. HD. 23.05.2022, 5702/9101 sayılı Kararı.
5-) Y. 5. HD. 12.09.2022, 7700/11667 sayılı Kararı.
6-) Y. 5. HD. 09.01.2023, 2022/14204 E. - 2023/5 K.
7-) Y. 5. HD. 24.04.2023, 430/3925 sayılı Kararı.
8-) Y. 5. HD. 05.07.2023, 5432/6896 sayılı Kararı.
9-) Y. 14. HD. 24.09.2019, 2016/15943 E. - 2019/5676 K.
10-) Y. 14. HD. 05.11.2020, 2016/16851 E. - 2020/6894 K.
11-) Y. 14. HD. 17.05.2021, 2018/4832 E. - 2021/3226 K.
12-) Y. 7. HD. 06.09.2022, 2021/7018 E. - 2022/4871 K.
13-) KARAMERCAN, Fatih, 5235 Sayılı Kanunun Madde 35/1-b.3 Hükmü Uyarınca Uyuşmazlığın Giderilmesinde Yaşanan Sorunlar, İzBD, S: 3, Y: 2022, s. 217, 218.
BAŞVURU SONUCU:
T.C.
YARGITAY
Birinci Başkanlığı
05.11.2024
Sayı : E-60482426/6344/9582
Konu : Kurul Kararı
Sayın Avukat Fatih KARAMERCAN
Hamidiye Mah. Cendere Cad. No:45
C Blok Kat:4 Daire:19
Kağıthane/İSTANBUL
İlgi : 01.11.2023 tarihli dilekçeniz.
Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunun 02.10.2024 tarih ve 215 sayılı karar sureti ilişikte gönderilmiştir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Ömrü YILMAZ
Hakim
Genel Sekreter Yardımcısı
EK : Karar Sureti
Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunun 02.10.2024 tarihli ve 215 sayılı
Kararı
Yargıtay Kanunu'nun 10. maddesi gereğince toplanan Kurulumuzca:
“Mirasın gerçek reddinde yetkili mahkemenin Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 11. maddesine göre mi, yoksa çekişmesiz yargı işi niteliğinde olduğundan HMK. 384. maddesine göre mi belirleneceği konusundaki çelişkilerin giderilmesi” konusunda Avukat Fatih Karamercan imzalı; 01.11.2023 tarihli; 2023/27344 Sayılı içtihatları birleştirme başvurusunda;
Beşinci Hukuk Dairesi Başkanlığının: 21.02.2022 tarih, E:2022/1628 K:2022/2643; 23.05.2022 tarih, E:2022/5702 K:2022/9101; 12.09.2022 tarih, E:2022/7700 K:2022/11667; 24.04.2023 tarih, E:2022/14204 K:2023/5; 05.07.2023 tarih, E:2023/430 K:2023/3925; 05.07.2023 tarih, E:2023/5432 K.2023/6896;
Yedinci Hukuk Dairesi Başkanlığının: 06.09.2022 tarih, E:2021/7018 K.2022/4871;
(Kapatılan) On Dördüncü Hukuk Dairesi Başkanlığının: 24.09.2019 tarih, E:2016/15943 K:2019/5676; 05.11.2020 tarih, E:2016/16851 K:2020/6894; 17.05.2021 tarihli, E:2018/4832 K.2021/3226; sayılı kararları arasında içtihat aykırılığı bulunduğu ileri sürülmesi üzerine ilgili daire başkanlıklarının ve Hukuk Genel Kurulu Başkanlığının görüşleri alındı.
Gereği görüşüldü:
Aykırılık bulunduğu ileri sürülen kararlar arasında aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından içtihatların birleştirme yoluna gidilmesine gerek olmadığına;
02.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
