T.C.
YARGITAY
11. HUKUK DAİRESİ

Esas No       : 2022/4599
Karar No      : 2023/3797

T Ü R K  M İ L L E T İ  A D I N A

BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİ KARARLARI ARASINDAKİ 
UYUŞMAZLIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE DAİR

Y A R G I T A Y   İ L  M I

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ                       : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kurulu
TARİHİ                                 : 16.05.2022 
SAYISI                                 : 2022/8 Karar

I. BAŞVURU

Başvurucu Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi; organize sanayi bölgesinin (OSB) tacir olup olmadığı ve taraf olduğu davaların ticari dava kabul edilip edilmeyeceği konusunda Dairelerinin kesin kararları ile İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesinin kesin kararı arasında uyuşmazlık bulunduğunu belirterek bu uyuşmazlığın giderilmesi için Yargıtay ilgili dairesine başvurulmasını talep etmiştir.

II. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ HUKUK DAİRELERİ BAŞKANLAR KURULU KARARI

Ankara Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunun16.05.2022 tarihli ve 2022/8 K. sayılı kararı ile; Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesinin 2019/1943 E. sayılı, aynı Dairenin 2021/1746 E. sayılı, Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 2018/108 E. sayılı, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesinin 2020/424 E. sayılı, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesinin 2022/108 E. sayılı ve İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesinin 2020/637 E. sayılı kesin kararlarının benzer konuya, hatta aynı konuya ilişkin olduğu hâlde aralarında uyuşmazlık bulunduğunun anlaşıldığı ve 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev Ve Yetkileri Hakkında Kanun'un (5235 sayılı Kanun) 35 nci maddesindeki yasal şartların gerçekleştiği kanaatine varıldığı gerekçesiyle bu kararlar arasındaki uyuşmazlığın giderilmesi için Yargıtay ilgili dairesine başvurulmasına, farklı bölge adliye mahkemesi dairelerinin benzer konuya ilişkin kesin kararları arasındaki uyuşmazlığın Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesinin kesin kararı doğrultusunda giderilmesinin hukuka uygun olacağının Başkanlar Kurulu görüşü olarak bildirilmesine, dosyanın ve kararın Yargıtay 3. Hukuk Dairesine gönderilmesine karar verilmiş, Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin iade kararından sonra dosya Dairemize gönderilmiştir.

III. UYUŞMAZLIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU KARARLAR

A. Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesinin 29.12.2020 tarihli ve 2019/1943 E., 2020/2238 K. sayılı kararına konu Ankara Batı Asliye Ticaret Mahkemesinin 2017/516 E., 2019/187 K. sayılı kararına göre davacının V. Limited Şirketi, davalının ise Ankara Sanayi Odası (ASO) 2. ve 3. Organize Sanayi Bölge İdaresi ve dava konusunun arsa tahsis kararının iptali olduğu, yargılama sonunda davanın esastan incelenerek reddine karar verildiği, bu karar aleyhine davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine Dairece, 4962 sayılı Kanun'da OSB'lerinin özel hukuk tüzel kişisi olduklarının belirtildiği, eldeki dosyada davalı tacir olmadığı gibi mutlak ticari davanın da söz konusu olmadığı, uyuşmazlığın ticari dava olarak asliye ticaret mahkemesinde görülüp çözülmesinin doğru görülmediği şeklindeki gerekçe ile 6100 sayılı Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (6) numaralı alt bendi uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına kesin olarak karar verildiği, Dairenin 28.12.2021 tarihli ve 2021/1746 E., 2021/2003 K. sayılı kesin kararının da aynı mahiyette olduğu, yani, davacısı gerçek kişi, davalısı Başkent OSB, dava konusu Başkent OSB üyeliğinin tespiti ve tapu tahsisi olan davada, Ankara Batı Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından davada asliye hukuk mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle verilen görevsizlik kararı aleyhine yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine kesin olarak karar verildiği anlaşılmıştır.

B. İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesinin 12.03.2020 tarihli ve 2020/424 E., 2020/480 K. sayılı kararına konu İzmir 6. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/982 E., 2019/722 K. sayılı kararına göre davacının T. Limited Şirketi, davalının ise İTOB Organize Sanayi Bölge İdaresi ve dava konusunun genel kurul kararının iptali olduğu, yargılama sonunda dava mutlak ticari dava olmadığı gibi davalının tacir sıfatı bulunmadığından nispi ticari dava kapsamında da olmadığı gerekçesiyle davada görevli mahkemenin asliye hukuk mahkemesi olduğundan bahisle davanın usulden reddine karar verildiği, bu karar aleyhine yapılan istinaf başvurusunu inceleyen İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesinin davalı OSB İdaresinin tacir sıfatının bulunduğu ve eldeki davanın da ticari dava olduğu gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulüne ve davanın esastan görülmesi için görevsizlik kararının kaldırılmasına kesin olarak karar verildiği anlaşılmıştır.

IV. GEREKÇE

A. Uyuşmazlık

Uyuşmazlık, OSB'lerin tacir olup olmadığı ve taraf olduğu davaların ticari dava kabul edilip edilmeyeceği noktalarında toplanmaktadır.

B. İlgili Hukuk

1. Bölge adliye mahkemelerinin benzer olaylarda kesin nitelikteki kararları arasındaki uyuşmazlığın giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un 35 inci maddesinde yer alan düzenlemedir.

2. 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu'nun (4562 sayılı Kanun) 4 ve 5 inci maddeleri, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun (6102 sayılı Kanun) 11 ve 16 ncı maddeleri.

C. Değerlendirme

4562 sayılı Kanun'un 5 inci maddesi uyarınca OSB'ler özel hukuk tüzel kişisidir. Bununla birlikte 6102 sayılı Kanun'un 11 inci maddesindeki tanıma göre esnaf işletmeleri için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı amaçlayan faaliyetlerin devamlı ve bağımsız bir şekilde yürütüldüğü işletmeleri işletmedikleri için aynı Kanun'un 16 ncı maddesi uyarınca tacir olarak kabul edilmeleri mümkün değildir. Öte yandan OSB'lerin ticaret şirketi olduğu yönünde herhangi bir yasal düzenleme de bulunmamaktadır. Bu sebeple OSB'lerin taraf olduğu davalarda diğer taraf tacir olsun ya da olmasın, uyuşmazlığın mutlak ticari dava olmadığı hâllerde yargılamanın asliye hukuk mahkemelerinde görülmesi gerektiği kanaatine varılmıştır.

V. KARAR

1. OSB'lerin TACİR OLMADIĞINA, taraf olduğu davalarda diğer taraf tacir olsun ya da olmasın, uyuşmazlığın mutlak ticari dava olmadığı hâllerde yargılamanın ASLİYE HUKUK MAHKEMELERİNDE görülmesi gerektiğine,

2. Dosyanın Ankara Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kuruluna gönderilmesine,

3. Karardan bir örneğin Bölge Adliye Mahkemelerinin hukuk dairelerine bildirilmesi için Hâkimler ve Savcılar Kurulu Genel Sekreterliğine gönderilmesine, 15.06.2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.

Başkan                    Üye                         Üye                     Üye                     Üye
Abdullah Yaman       Mehmet Cebeci      Mehmet Tunç      Şaban Kazdal      Döndü Deniz Bilir