T.C.
YARGITAY
6. Hukuk Dairesi

ESAS NO       : 2023/2592
KARAR NO    : 2024/869

T Ü R K  M İ L L E T İ  A D I N A

Y A R G I T A Y   İ L Â M I

MAHKEMESİ              : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
TARİHİ                        : 11.04.2023
NUMARASI                : 2023/695 E., 2023/691 K.

Taraflar arasındaki tapu iptal ve tescil, devredilecek taşınmaz bulunmaması halinde ise tazminat isteminden dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.

Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA

Davacı vekili dava dilekçesinde; Davalı kooperatifin üyesi olduğunu, kooperatife ait olan 86 pafta 797 ada 1 parselde yapılan taşınmazdaki binanın 9. Kat 35 no.lu meskenin tüm maliyet bedelini kendisine 145.386,75 TL olarak ödettiklerini ve borcunun olmadığına dair belge verdiklerini, ancak taşınmazın tapusunu vermediklerini, üzerinde kooperatifin borcundan dolayı "haciz var" diyerek kendisini oyaladıklarını belirterek, dava konusu meskenin davalı kooperatif adına olan tapusunun iptali ile adına tesciline, dava konusu taşınmaza ihtiyati tedbir konulmasına karar verilmesini, yargılama giderinin karşı tarafa yükletilmesini talep ve dava etmiştir

II. CEVAP

Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının kooperatifin önceki yapımcı firmasında taşeron olarak çalıştığını, davalının firmada yaptığı iş bedelinin hesaplanarak kendilerine bildirilmemiş olması ve davacının borcunu kapatamamış olması nedeniyle davacının tapusunun verilemediğini yine davacının çıkan tapu harcını ödememek için tapuyu almaktan kaçındığını, bu arada kooperatifin borçlarından dolayı kooperatif üzerine kayıtlı taşınmazlar üzerine haciz konulduğunu, kooperatife borcunu ödemeyen üyeler hakkında icra takipleri ve itirazlar sonrasında davalar açıldığını, davalar neticesinde üyelerin yapılan kesin hesapların değişik 61. maddeye göre yapılmadığına dair itirazlarının reddedildiğini, davalar neticesine göre 09.12.2018 tarihinde olağanüstü genel kurula gidilerek 61. maddeye göre endeksleme usulüne göre kesin hesapların yapılarak üyelere tebliğ edildiğini, 15.06.2019 tarihinde kesin hesapların kesinleştiğini, üyelerin büyük çoğunluğunun kesin hesaplara uyarak borçlarını ödediğini, davacı ve bir kısım üyelerin ise ödememe için zaman kazanma adına Yargıyı meşgul ettiklerini, davacının 02.03.2011 tarih 131 sayılı yönetim kurulu kararı ile 795 ada 1 parselde bulunan B blok 9 normal kat 35 no.lu meskene kaydı yapılarak ortaklığa kabul edildiğini, dava konusu dairenin Mustafa Yıldız'a ait olduğunu, Davacının, 09.12.2018 tarihli olağan üstü genel kurul toplantısı kararlarına dayanarak ana sözleşmelerinin değişik 61. maddesine göre endeksleme usulüyle çıkartılan kesin hesap neticesi olan ve yasal süreler içerisinde tebliğ yapılarak kesinleşen dava konusu daireye ait 79.459,74 TL borcu bulunduğunu, 79.459,74 TL lik borcun ödenmesi şartıyla tapusunun Mustafa Yıldız'a verilmesine muvafakat ettiklerini beyan etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı kooperatif üyesinin davalı yapı kooperatifine yapılan kesin maliyet hesabı uyarınca bakiye borcunun bulunduğu, kesin maliyet alacaklarının kanun ve esas sözleşmeye uygun olarak genel kurulda alınan karar uyarınca kesinleştiği, kooperatif ana sözleşmesinin 61/1-b uyarınca endeksleme yapılmadan konut kesin maliyet hesabı belirlenerek çıkarılan kesin maliyet bedelinin iptal edilmesi ile ana sözleşmeye uygun şekilde endeksleme yapılarak yeniden konut kesin maliyetinin belirlenmesinin Kooperatifler Kanununun 23. maddesi gereğince eşitlik ve eşit işlem ilkesine uygun olduğu, davacının usulüne uygun alınmış genel kurul kararı uyarınca 244.694,92-TL borcu bulunduğu, bu borcun 165.235,18-TL'lik kısmının davacı tarafça ödendiği, bakiye 79.459,74-TL borcun kaldığı, dava tarihi itibariyle bakiye borcu bulunan davacının tapu iptali ve tescil isteminin bulunması yerinde olmadığı gibi taşınmazın tapusunu kendisine devredilmediğinden bahisle ve taşınmazın dava sırasında üçüncü kişiye devri dolayısıyla taşınmaz bedeli üzerinden hesaplanacak tazminat istemi bakımından da talebinin yerinde olmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF

A. İstinaf Yoluna Başvuranlar

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri

Davacı vekili istinaf talebinde: davalının ana sözleşmeye uygun davranmadığı, taşınmazın hesaplanan kesin maliyet bedelinin ödenmesine rağmen taşınmaz üzerindeki hacizler bahane edilerek tapunun verilmediği, davalının eşit davranma yükümlülüğünü ihlal ettiği, nitekim aidat borcu olan bir kısım üyelere tapu devri yapıldığı halde, tapu devri yapılan üyelerin aidat borçlarının bulunup bulunmadığının araştırılmadığı, tahsis dilecek konut bulunması durumunda bu konutun tahsis ve tapu devir işlemlerinin yapılması, konut bulunmaması durumunda daire karşılığı tazminat ödenmesi yönündeki talebi yönünden mahkemece hiçbir inceleme ve değerlendirme yapılmadığı, kararın eksik ve yetersiz inceleme neticesinde verilmiş olduğu gerekçeleri ile istinaf talebinde bulunmuş ve ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ

A. Temyiz Yoluna Başvuranlar

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri

Davacı vekili temyiz talebinde özetle; 1163 sayılı Kanunun 23. maddesi gereği eşitlik ilkesi gözetilmeden kooperatife borçları olmasına rağmen daire verilen üye olup olmadığını araştırılmaksızın eksik inceleme ile karar verildiği, Yerleşik Yargıtay kararları gereği benzer durumda olanlara daire tescili yapılması halinde müvekkilinin de tescil talep etmekte haklı olduğu, bilirkişi incelemesi yaptırılarak kooperatif ortaklarından borcu olmasına rağmen adına taşınmaz tescili yapılan olup olmadığının araştırılması ve sonucuna göre eşitlik ilkesi gözetilerek karar verilmesi gerektiği gerekçeleri ile kararın bozulması talep edilmiştir.

C. Gerekçe

1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme

Uyuşmazlık, davacının tapu tescil, devredilecek taşınmaz bulunmaması halinde ise tazminat istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 nci maddeleri, 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 23. maddesi

3. Değerlendirme

1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

2. 1163 Sayılı Kanunun 23. maddesi gereği eşitlik ilkesi gereği üyeler arasında kooperatifin üyelere eşit davranma yükümlülüğü vardır. Davacı tapu iptal ve tescil, devredilecek tapu bulunmaması halinde ise daire karşılığı güncel değer üzerinden tazminat ödenmesini talep ettiğine, davalı tarafından mahkemeye sunulan 14.04.2022 tarihli beyan dilekçesinde kooperatifin 27 üyesine borçları olmasına rağmen tapu verildiği bildirildiğine göre, borçları olmasına rağmen tapu verilen üyeler ile diğer tapu verilen kişilerin tespiti ile davacının durumu bu üyeler ile karşılaştırılarak, davacı ile aynı durumda olan kişilere tapu verilmiş ise, davacıya da eşitlik ilkesi gereği öncelikle devredilecek tapu bulunması halinde tapu verilmesi, devredilecek taşınmaz bulunmaması halinde ise, taşınmazın dava tarihindeki rayiç değeri üzerinden hesaplama yapılarak, bu tarih itibariyle güncel borç mahsup edilerek tazminata karar verilmesi; davacı ile aynı durumda olan üyelere bağımsız bölüm tapusu verilmemişse, tazminat istemi, çıkma iradesi olarak değerlendirilerek Dairemiz İçtihatlarında belirtilen aşağıdaki formüle göre;

a- Önce ortaklara tahsis edilen konutun dava tarihi itibariyle rayiç değeri hesaplanmalıdır.

b- Davalı kooperatife normal ödentilerini gerçekleştiren bir ortağın ödemelerinin ödeme yaptıkları tarihler itibariyle toplam ödemeleri dava tarihine kadar (toptan eşya fiyat endeksi “TEFE” artış ortalama rakamları esas alınarak) taşınarak güncel değeri bulunmalıdır.

c- Bundan sonra yukarıda (a) maddesinde bulunan değerden (b) maddesinde bulunan değer çıkarılarak kooperatife normal ödeme yapan bir ortağın bu ödemelerine karşı ne miktarda yararlanma elde ettikleri ortaya çıkarılmalıdır.

d- Bunu takiben eksik ödeme yapan davacı ortağın ödentileri (b) maddesindeki ilkelere göre dava tarihine taşınarak eksik ödeme miktarı güncelleştirilmelidir.

e- Bu hesaplamalardan sonra normal ödentilerini gerçekleştiren bir ortağın yukarıda (b) maddesinde bulunan ödemelerinin güncel değerinin karşılığı yine yukarıda (c) maddesinde bulunan bir yararlanmayı sağladığına göre davacının (d) maddesinde eksik ödemelerinin güncel değerinin ne miktarda yararlanması gerektiği orantı kurallarına göre belirlenmelidir. Yani sonuç olarak (d) maddesinde bulunan miktar (c) maddesinde bulunan değerle çarpıldıktan sonra bulunan rakamın (b) maddesinde bulunan miktara bölünmesi sonucu bulunacak miktarın (d) maddesinde bulunan davacı ödemelerinin güncel değerinin ilave edilmesi sonucu bulunacak miktar davacı ortağın davalı kooperatiften talep etmesi mümkün olan zarar tutarıdır.

Anılan formüle göre tazminat hesaplanarak hükmedilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamış, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.

VI. KARAR

Açıklanan sebeplerle;

1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,

2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,

Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

16.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.

Başkan             Üye                 Üye                     Üye                  Üye 
Murat Kıyak       Birol Soner      Bahri Aydoğan    Özcan Turan    Mehmet Aksu