Boşanma Davası İçerisinde Talep Edilen Tazminatlar İçin İhtiyatî Hacze Başvurulması

(İstanbul Barosu Dergisi Cilt: 92 Sayı: 2018/1 - Ocak-Şubat 2018)

http://www.istanbulbarosu.org.tr/files/yayinlar/dergi/doc/ibd20181.pdf

HUMK dönemi uygulamasında, boşanma davaları içerisinde talep edilen maddî ve manevî tazminatların, güvence altına alınması amacı ile geçici hukukî koruma tedbirlerinden birisi olan ihtiyatî tedbir kurumuna başvurulmaktaydı. Boşanma davalarında talep edilen tazminatlar, sonuçta para alacağı olduğu için ihtiyatî tedbir karar verilmesi son derece hatalı bir uygulamaydı. Bu yanlış uygulama, bu tazminatların para alacağı olmasından ve HMK m. 389 hükmünde “uyuşmazlık konusu” hakkında ihtiyatî tedbir kararı verilebileceğinin açıkça düzenlenmesinden dolayı, HMK’nın yürürlüğe girmesi ile büyük ölçüde son bulmuştur. Boşanma davaları haricinde de genel anlamı ile para alacağını ilgilendiren davalarda doğru bir şekilde, çoğunlukla ihtiyatî tedbir kararı verilmediği görülmektedir.

Çoğu ilk derece mahkemesinin ve Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin doğru uygulaması ile boşanma davalarında talep edilen tazminatlar için artık ihtiyatî tedbir kararı verilmemektedir. Yargıtay İçtihatları Birleştirme Hukuk Genel Kurulu'nun 21.02.2014, 2013/1 E. - 2014/1 K. sayılı kararı ile ilk derece mahkemelerince verilen ihtiyati tedbir taleplerinin reddi veya bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilen kararlara karşı temyiz yolunun kapalı olduğuna karar verildiğinden, 20.07.2016 tarihinde Bölge Adliye Mahkemeleri (BAM) yürürlüğe girmesinden sonra 20.07.2016 tarihinden sonra açılacak davalardaki geçici hukukî koruma tedbirlerine ilişkin itirazlara, istinaf kanun yolu ile BAM Hukuk Daireleri bakmaktadır. Çoğu ilk derece mahkemesinin ve Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin doğru uygulaması, ulaşabildiğimiz kararlara göre BAM Hukuk Daireleri tarafından da devam ettirilmektedir.

Boşanma davaları içerisinde talep edilen maddî ve manevî tazminatlar için ihtiyatî tedbir kararı verilmemesi, avukat meslektaşlarımız tarafından daha sonra değineceğimiz nedenlerden dolayı anlamsız bir şekilde tepkiyle karşılanmakta ve boşanma davaları sonucunda hükmedilecek tazminatlar için tahsil (icra) kabiliyetinin artık kalmadığı belirtilmektedir.

Çalışma konumuz ise bu noktada başlamaktadır. HMK döneminde açılacak boşanma davalarında talep edilecek maddî ve manevî tazminatların, hükümden sonra tahsil (icra) kabiliyetinin sağlanabilmesi veya başka bir ifadeyle bu tazminatların güvence altına alınabilmesi için yine geçici hukukî koruma tedbirlerinden birisi olan ihtiyatî haciz kurumuna başvurulup başvurulamayacağı, çalışma konumuzun odak noktasını oluşturmaktadır.

Çalışmamızda, öncelikli olarak konumuzu ilgilendirdiği kadarı ile geçici hukukî koruma tedbirlerinin amacı ile anayasal ilkeler arasında bağlantısı incelenecektir. Ardından, yaklaşık ispat ve ispat ölçüsünün derecesi üzerinde durularak uygulamadaki yanlışlıkların irdelemesi yapılacaktır. Devamında, uygulamada en çok çekince yaratan konuların başında gelen ihsas-ı rey (hâkimin oy ve görüşünü açıklaması) ve alacağın bilinememesi konusuna da zorunlu olarak değinilip, ihtiyatî tedbir veya ihtiyatî haciz kararı verebilmek için gerekli olan şartlar kısaca belirtilecektir. Sonrasında, para alacağı davalarında, ihtiyatî hacze karar verilmesinin neden ihtiyatî tedbire göre avantajlı olduğu belirtilerek, boşanma davalarındaki tazminatların muacceliyet anı tespit edilmeye çalışılıp, Yargıtay 2. Hukuk Dairesi ve BAM Hukuk Daire Kararları’nın analizi yapıldıktan sonra da görüşümüz ifade edilecektir.

ATIF ALDIĞI KİTAPLAR :

ÖZDOĞAN, Ayça; UYANIK, Ayşe, Yargıtay Uygulaması ve Doktrinde Soru ve Cevaplarla Boşanma Davaları, İstanbul, 2024.

SARAÇOĞLU, Nuriye, Tespit Hükümlerinin ve İnşaî Hükümlerin İcra Hukuku Bakımından Durumu, Ankara, 2022.

TOPAK, Süleyman, Boşanma Davalarında Yargılama Usulü, İstanbul, 2021.

ATIF ALDIĞI MAKALELER :

BUDUN, Merve, TMK m. 174 Uyarınca Açılan Tazminat Davalarında İhtiyati Tedbir ve İhtiyati Haciz Talebi, Bahçeşehir Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 14, S: 181-182, Y: 2019, s. 1791-1814.

ERİŞİR, Evrim, Boşanma Davasında Malvarlığına Yönelik Geçici Hukukî Koruma, Türk Hukukçu Kadınlar Derneğinin 50. Kuruluş Yıldönümü Sempozyum Kitabı - Aile Hukukunda Güncel Sorunlar, İstanbul, 2019, s. 21-66.